Hastalıklar bir nefeste teşhis edilebilecek

Aksaray Üniversitesi (ASÜ) Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Bayraklı, TÜBİTAK destekli proje kapsamında, insan nefesindeki molekülleri analiz edebilen ve böylece bazı hastalıklara erken teşhis koyabilen cihaz tasarladı.

Lazer temelli sensörlerle nefesteki molekülleri teşhis edebilen cihaz sayesinde, epilepsi, kronik böbrek hastalığı, helikobakter pilori enfeksiyonu ve uyku apnesi gibi hastalıkların erken teşhisi mümkün olacak.

Bayraklı, 2003-2009 yıllarında Almanya'da lazer sensörleri üzerine yaptığı çalışmasını Türkiye'de de devam ettirdi.

Yaklaşık 4 yıldır sürdürdüğü çalışma için TÜBİTAK ve Bilimsel Araştırma Projesi (BAP) Koordinatörlüğünden yaklaşık 1 milyon lira hibe aldı.

Proje kapsamında elde ettiği sonuçların yer aldığı 10 farklı makalesini "Journal of Biomedical Optics" gibi dünyaca ünlü bilimsel dergilerde yayınlattı.

"Bunu, nefes havasında bulunan moleküllerin analizi yoluyla hastalıkların teşhisi ve tedavi süreçlerinin takibinde kullanabiliyoruz. Şu ana kadar epilepsi, kronik böbrek hastalığı, helikobakter pilori enfeksiyonu, uyku apnesi hastalıkları üzerinde çalışmalar yaptık. Amonyak, karbondioksit gibi farklı moleküller inceledik. Yaptığımız çalışmalarda amonyak molekülü ile kronik böbrek hastalığı arasında ciddi korelasyon olduğunu gösterdik."

Bayraklı, kısa süre önce geliştirdiği cihazın patent başvurusunu da yaptı. 

"Nörolojik hastalıklar ve kanser üzerine çalışmalar gerçekleştireceğiz"

Cihazda nefes analizi yapmadan önce hastalar üzerinde incelemeler yapıldı. 

"Bu kapsamda 100 kronik böbrek hastasını nefes çalışmamıza aldık. Doktorun yaptığı standart tetkiklerle bizim bulduğumuz sonuçları karşılaştırdık. Hastanelerde rutin yöntemlerle elde edilen sonuçlarla bizim elde ettiğimiz sonuçlar arasında önemli bir ilişki bulduk. Helikobakter pilori hastalığı üzerindeki çalışmamızda 30 hastayı çalışmamıza dahil ettik. Doktorların biyopsi yaparak enfeksiyonun olduğunu tespit ettiği hastaları ele aldık. Enfeksiyon taşıyan hastalarda sağlıklı kişilere göre nefeslerindeki amonyak molekülü miktarının arttığını tespit ettik. Diğer çalışmamızda ise epilepsi hastalarının, nefeslerindeki amonyak seviyelerini araştırdık. Bunda da kandaki değerler ile nefesteki değerler arasında ilişki bulduk."

Bu cihazla birlikte, ileride nörolojik hastalıklar ve kanser üzerine detaylı çalışmalar gerçekleştirilebilecek. 

Kaynak: AA