Kontrolsüz takviye gıdalar can alıyor

Takviye diyet ürünlerin sağlık üzerindeki etkileri öteden beri tartışılıyor. Nitekim Japonya’da yaşanan bir olay sonrası tartışma yeniden alevlendi. Japonya’da kırmızı pirinç mayası içeren takviye diyet gıdası nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 4’e yükseldi. Ölenlerinden birinin böbrek rahatsızlığı semptomları gösterdiği ifade edildi. Takviye diyet gıdayı üreten firmanın açıklamasına göre 100 kişi de hastaneye kaldırıldı.

Günümüzde “mucize ürünler” adı altında özellikle sosyal medyada çok sayıda takviye gıda ve ilacın tanıtımı yapılıyor. Ne var ki kolay yoldan hızla zayıflamak isteyenler tarafından büyük rağbet gören bu ürünler sanıldığı kadar masum değil. Peki takviye diyet ürünler hangi sağlık problemlerine yol açıyor? Neden hayati tehlikelere sebep olabiliyor? Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Savaş Karataş’la merak edilen sorulara yanıt aradık.

“Bu ürünler genelde mucize olarak sunuluyor”

Sözlerine Japonya’da ölümlere sebep olan diyet amaçlı gıda takviyesiyle başlayan Doç. Dr. Karataş, “Söz konusu ürün, ‘kolesterol düzeyini düşürüyor’ diyerek pazarlanmış. Ancak kolesterol düzeyini düşüren bilimsel olarak kanıtlanmış ilaçlar zaten var. Hastalar bunları kullanıyor ve başarılı bir şekilde tedavi oluyorlar” diyor.

Bu tür takviyelerin özellikle de ilaçların, bilimsel dünyada onaylanması gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Karataş, “Bunların önce hayvan sonra binlerce insan deneyinden geçmesi gerekiyor. Tüm bu bilimsel çalışmalarla desteklenmemiş ürünlerin kullanılmaması gerekiyor. Şu an bizim kullandığımız kolesterol ilaçları tüm bu aşamaları geçmiş ürünler” diye açıklıyor.

[Fotoğraf: Getty Images]

Böbrek ve karaciğer yetmezliğine yol açabiliyorlar

Takviye edici gıdalar adı altında kilo vermeyi vadeden sayısız ürün bulunuyor. Özellikle sosyal medyada bu ürünlerle ilgili tanıtımlara ve tavsiyelere sıkça yer veriliyor. “Bu ürünler genelde mucize olarak sunuluyor. Her yıl mucize diye bilinen birçok ilaç ya da besin maddesi, yan etkileri nedeniyle piyasadan çekiliyor” diyen Doç. Dr. Karataş, bunların neden olabileceği olası sağlık sorunlarını şöyle açıklıyor:

Alerjik yan etkiler yaratabiliyorlar. Böbrek ve karaciğer yetmezliğine yol açabiliyorlar. Hatta kendi pratik kliniğimizde de bu nedenle yoğun bakıma karaciğer ve böbrek yetmezliğiyle yatan hastaları gördük. Bunlar hayati tehlike oluşturabiliyorlar.

Gençler bu ürünleri daha çok kullanıyor

Özellikle genç yaş grubunda bu ürünlerin kullanımına daha sık rastladıklarını ifade eden Doç. Dr. Karataş, “Çevrede söylenenlerden, sosyal medyada yazanlardan çok etkileniyorlar ve bilinçsiz bir şekilde alıp kullanabiliyorlar” diyerek bu konuda bir de örnek veriyor:

Mesela sosyal medyada yabancı bir kullanıcı Brezilya cevizini avuçlayarak yiyor. Halbuki vücudun selenyum ihtiyacını karşılamak için iki tane Brezilya cevizi yetiyor. İkiden fazla yenirse selenyum zehirlenmesi gelişiyor. Selenyum zehirlenmesinde cilt döküntüsünden diyabete kadar giden birçok yan etki görülebiliyor.

[Fotoğraf: Getty Images]

Takviye diyet ürünlerinin hepsi zararlı mı?

Doç. Dr. Karataş, “Mucize ilaç ya da besin diye bir şey yok” diyerek uyarıda bulunuyor.

“Esas olması gereken kişinin kendi vücut gereksinimlerini ve bütünlüğünü diyet, yaşam tarzı ve bilimsel yöntemleri uygulayarak sağlaması. Herhangi bir emilim bozukluğu ya da metabolik hastalığı olmadığı sürece tüm gereksinimlerini sağlıklı bir beslenme tarzı ile elde edebilirler.”

Peki, piyasada satılan tüm takviye diyet ürünleri zararlı mı? Yanıtını Doç. Dr. Karataş’tan öğreniyoruz.

“Kesinlikle hepsi için aynı şey söz konusu değil. Ancak bu konuyla ilgili uzman önerilerine dikkat etmeleri gerekiyor. Zayıflamak isteyenler öncelikle bir diyet uzmanıyla görüşmeliler. Kullanacakları ürünleri de mutlaka doktora danışmalılar.”