'Obezite, hipertansiyon ve böbrek hastalıklarına yol açıyor'

Türk Böbrek Vakfı (TBV) Başkanı Timur Erk, "obezite ile mücadele" kapsamında düzenlenen toplantıda, çocukluk çağı obezitesinde her geçen gün görülen artışın gelecek nesilleri tehlikeye attığına dikkati çekerek, Türkiye'de 3 milyonun üzerinde belirlenmiş obezin 1,8 milyonunun 0-18 yaş aralığındaki çocuklar olduğunu kaydetti.

Obeziteye bağlı komplikasyonların kalp sağlığından böbrek sağlığına kadar çok yönlü olduğunu anlatan Erk, endokrinoloji, metabolizma, kardiyoloji ve nefroloji gibi pek çok tıp alanını ilgilendiren obeziteyle mücadele konusunda aileler ve öğretmenlere çok iş düştüğünü söyledi.

Erk, özellikle böbrek sağlığı yönünden, sağlıklı nesiller için çocuklarda beslenme odaklı çalışmalara devam ettiklerini ifade ederek, vakfın 2017 yılının ana hedefini "Çocuklarda Obezitenin Önlenmesi" olarak belirlediğini bildirdi.

Çocuklukta ortaya çıkan obezitenin genellikle erişkin çağda da devam ettiğini ve tüm dünyada çocukları tehdit ettiğini belirten Erk, şu bilgileri paylaştı:

"Obezite, genç yaşlardan başlayarak Tip-2 diyabet riskini artırıyor, hem çocuklar hem de erişkinlerde hipertansiyon ve böbrek hastalıklarına yol açıyor. 20. yüzyılda arttığı belirtilen ömür süresi, obeziteye bağlı hastalıklar nedeniyle gerileme riskiyle karşı karşıya. Çocukluk çağındaki obezitenin başlıca nedeni beslenme alışkanlıklarındaki değişikler. Son yıllarda hazır gıda üretiminde mısır şurubundan elde edilen nişasta bazlı şeker yoğun olarak kullanılıyor. İnsan metabolizmasıyla uyumlu olmayan bu şeker, yüksek glisemik indeks değeri nedeniyle obeziteyi tetikleyici bir öğe olarak karşımıza çıkıyor. Çocuklarımız şeker eklenmiş meşrubat ve atıştırmalıklara her yerde kolayca ulaşabiliyorlar. Sonuçta obezite ve buna bağlı kronik hastalıklar tehlikesiyle yüz yüze kalıyorlar. Öte yandan hareketsizlik ve bilgisayar başında oturularak geçirilen sürenin gittikçe artması da obeziteyi kolaylaştıran bir diğer faktör. Sonuçta, çocuklarda obezite bugünden önlem alınması gereken bir halk sağlığı sorunu olarak karşımızda duruyor."

Erk, çocukların fazla miktarda gazlı içecek tükettiğini dile getirerek, gelecek yıl çocuklarda obezitenin önlenmesi kapsamında Sağlık Bakanlığı ile çeşitli çalışmalara başladıklarını belirtti.

Paketlenmiş endüstriyel şekerli gıdaların mümkün olduğunca azaltılması gerektiğine işaret eden Erk, "Çünkü içinde ucuz olduğu için mısır nişasta şurubundan elde edilmiş şeker var. Bunları yerine elimizden geldiği kadar Türkiye'nin milli içeceği olan ayranı ya da geleneksel meyve kompostosunu tercih edeceğiz. Daha az gazlı içecek içeceğiz. Paketlenmiş şekerli gıdalar yerine doğal, Türkiye'de üretilen kuru kayısı, fındık, fıstık, ceviz ve kuru üzüm gibi gıdaları tercih etmekte fayda var. Kuru gıdaları 12 ay bulabiliyoruz. Biz çocuklara diyoruz ki, her şeyi turfanda olarak yiyin. 12 ay domates yemenize gerek yok. Domatesi zamanında yemekte fayda var." diye konuştu.

Erk, 3 milyon obez içinde çocuk payını azaltmayı hedeflediklerini vurgulayarak, "Çocuklara spor yaptırmalıyız. Şeker tüketimini azalttırmalıyız. En önemli konu obeziteyi ortaya çıkaran bütün unsurlardan uzak durmalıyız. Hareket çok önemli" ifadelerini kullandı.

"Çocuklara hareket edebilecek geniş mekanların bırakılması gerekiyor"

Prof. Dr. Olcay Evliyaoğlu da obezitenin hayat kalitesini bozan sonuçlara yol açtığına değinerek, obeziteyi önlemenin iki ayağını "aile" ve "devlet" şeklinde sıraladı.

Mutlaka kahvaltı yapılması gerektiğini dile getiren Evliyaoğlu, şunları önerdi:

"Kahvaltı yapmayan çocuklarda obezitenin daha sık olduğunu biliyoruz. Beslenme alışkanlıkları geleneksel tencere yemekleri ile olmadır. Televizyon seyrederek değil, bir sohbet ortamında ve bir sosyal olaymış gibi beslenme yapılmadır. Sağlıklı besinler çocuklara sunulmalıdır. Ailelerin hareketi desteklemesi gerekiyor. Sadece çocuk için değil, hafta sonları aile yürüyüşü şeklinde. Sadece spor merkezi götürmek değil, düzenli olarak çocuğun hareket edebileceği ortamları sağlamak gerekir. Devlet ayağında da beslenme ve hareket ekseninde gideceğiz. Okul kantinlerinde gazlı içecekler artık satılmıyor. Bunların devam etmesi lazım. Okuldaki beslenmenin çok iyi ele alınması gerekiyor. Çocuklara hareket edebilecek geniş mekanların bırakılması gerekiyor. Bunu yaparken onlara zaman bırakmak gerekiyor."

"Mücadeleye çocukluk çağında başlamalı"

Prof. Dr. Lale Sever, obezitenin, kronik böbrek hastalığının önlenebilir risk faktörlerini arasında bulunduğuna dikkati çekerek, 2014 istatistiklerine göre Türkiye'de erişkin çağdaki diyaliz tedavisine ihtiyacı olan hastaların yüzde 35'inde böbrek yetmezliğinin nedeninin şeker hastalığı, yüzde 27'sinde ise hipertansiyon olduğunu aktardı.

Obezitenin böbrek hasarının, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon ile sınırlı kalmadığını, böbrekleri direkt olarak da etkilediğini anlatan Sever, "Fazla vücut ağırlığı, böbreklerin iş yükünü artırır ve böbrek dokusunun genç yaşlardan itibaren bozulmasına neden olur. Ayrıca fazla kalori alımı böbrek hücrelerini doğrudan zedeler. Bu bilgiler ışığında obezitenin önlenmesi ile pek çok kişinin böbrek hastalığından korunabileceğini söyleyebiliriz." dedi.

Sever, obezitenin, çocukluk çağından itibaren başlayan bir sağlık sorunu olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"Obez çocukların böbrek fonksiyonlarındaki bozulma, henüz klinik duruma yansıyan belirtiler vermez. Ancak, bu çocuklarda insülin direnci ve kan basıncı normal kilodaki yaşıtlarına göre yüksektir ve bu çocuklar hem şeker hastalığı ve hem de ciddi hipertansiyon adayıdırlar. Öte yandan çocuk yaşlarda başlayan obezitenin daha sonraki yıllarda da sürdüğü bilinmektedir. Okul öncesi dönemde şişman olan çocukların üçte biri obez erişkinler olarak yaşamaya devam eder. Okul çağında obez olan çocukların ise erişkin dönemdeki obezite riski yüzde 50'ye ulaşır. Bu risk ergenlik dönemindeki obezler için daha da artar. Sonuç olarak eğer obeziteden kurtulmak ve onun zarar verdiği başlıca hedef olan böbreklerimizi korumak istiyorsak mücadeleye çocukluk çağında başlamamız gerekiyor." AA