Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından, yeni tip koronavirüs (Covid-19) pandemisinden etkilenen hastalardan uygun görülenlerin tedavisinde kullanılmak amacıyla immün plazmanın temininde uyulması gereken kriterlere ilişkin yazı, 81 il valiliklerine gönderildi.
Yazıda, Türkiye ve dünya için küresel bir sağlık sorunu haline gelen Covid-19 pandemisinin Sağlık Bakanlığı tarafından yakın takip edildiği, oluşturulan Koronavirüs Bilim Kurulunca alınan kararlar doğrultusunda gerekli ve etkili tüm tedbirleri içeren ulusal bir mücadele verildiği vurgulandı.
İmmün plazma tedavisinin, Dünya Sağlık Örgütünün (WHO), gelişmekte olan Covid-19 salgınına karşı kan mevzuatı için yayınladığı ara durum bildirgesinde tavsiye edilen potantisel tedavilerden biri olduğu belirtilen yazıda, yetkili otoritelerin immün plazma veya serumun toplanması için uygun düzenleyici koşulları oluşturarak bu alanda ilerlemeleri gerektiği kaydedildi.
Kızılay harekete geçti
Kızılay, iyileşen hastalardan alınan plazmanın koronavirüs hastalarına nakledilmesi ile ilgili araştırmalar için harekete geçti. Kızılay Genel Başkanı Dr. Kerem Kınık, iyileşen hastaların kan bağışı yapması için kampanya başlattıklarını duyurdu.
Plazma tedavisi nedir?
Hastalığı geçirmiş ve sağlığına kavuşmuş olanlarda koronavirüsün bünyeye girmesiyle oluşan bir antikor mevcut. Bu antikor insan plazmasında yani serum denilen kanın sarı sıvı kısmında bulunuyor.
Kızılay Genel Başkanı Kınık, plazma tedavi yöntemini ve kampanyanın ayrıntılarını TRT Haber'e anlattı:
Plazma tedavisi koronavirüse karşı etkili mi?
“Antikor diğer hastalara, özellikle entübe edilmiş ya da yoğun bakımdaki akciğer harabiyeti, doku harabiyeti olmuş ağır hastalara uygulandığında doku rejenerasyonu açısından ya da yıkımın azaltılması açısından olumlu bir katkı verdiği dünyanın bilim kurulları tarafından bu anlamda onaylandı.”
"Ebola salgınında da kullanılmıştı"
Zaten bu bizim bildiğimiz bir yöntem. 1890'lardan beri özellikle antibiyotiklerin keşfine kadar kullandığımız bir modeldi. 2015'te ebola salgınında da dünyanın gündemine gelmişti ve kullanılıyor.
Kimler plazma bağışçısı olabiliyor?
Hastalığı atlatmış ve elinde hasta olduğuna dair belgesi olan kişiler. (Yani laboratuvar testlerinde pozitif çıkmış ve iyileştiğine dair üzerinden 14 gün geçtikten sonra yapılan tetkiklerde hastalık emaresine rastlanmamış kişiler)
Kınık, buna bağlı olarak plazma bağışçısı olabilecek kişileri şöyle sıraladı:
- Kan verebilecek bağışçılar. (Yani başka hastalıkları olmayan -Hepatit B, vs-)
- Erkekler ve gebe kalmamış kadınlar. (Çünkü plazma tedavisinde gebe kalmış annelerde doku-organ uyuşmazlığı gibi bir takım durumlar yaşanıyor.
Bu özellikleri taşıyan vatandaşların plazmaları hastalara uygulanabilecek.
"Lojistiğe hazırız"
Kızılay Genel Başkanı Kınık, sözlerine şöyle devam etti:
"Sağlık Bakanlığımız bu konuyla ilgili rehberi yayımladı. Düzenlemeler ve alt yapı çalışmaları yapıldı. Biz de lojistiğine çalıştık, hazırız.
"Hayata tutunmaya çalışan diğer koronavirüs hastalarının da kahramanı olun"
Hastalığı atlatmış olan insanlarımızın gönüllü olarak bu plazmalarını bağışlamak istemeleri gerekiyor. Biz de onlara bir kampanya ile çağrı yapacağız; "Sizler bu hastalığı yendiniz, kahramansınız. Hayata tutunmaya çalışan diğer koronavirüs hastalarının da kahramanı olun." diyeceğiz.
"Topladığımız plazmaları hastanelere nakledeceğiz"
Ülke genelindeki bölgelerimiz, ağırlıklı olarak koronavirüs hastalarının yaygın olarak görülmüş olduğu illerimiz (İstanbul, Ankara ve İzmir gibi) başta olmak üzere buralardan Sağlık Bakanlığımız aracılığıyla vatandaşlarımıza ulaşacağız ve onların rızalarını alarak kanlarını alacağız. Aldıktan sonra bunların bir takım ulusal kan bankacılığı standartlarında bazı tetkiklerden geçmesi gerekiyor. Bu tetkikler yapılacak, içinde başka bir mikroorganizmanın olmadığına dair emin olduğumuz güvenli plazmayı Sağlık Bakanlığımızın talep etmiş olduğu hastanelere nakletmiş olacağız.
"Bir takım üniversite hastaneleri de uygulayabilecek"
Kızılay dışında da plazmaferez dediğimiz plazma ve trombosit alan bir takım üniversite hastanelerimiz, eğitim hastanelerimiz var. Onlar da bu rehberdeki şartlara uymak kaydıyla bunları belirlenen kriterlerdeki hastalara uygulayacaklar.
15.5ºC
Ankara
