'Risk haritasında güncelleme için iki hafta şart değil'

Sağlık Bakanlığı Toplum Bilimleri Kurulu üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, yeni 'kontrollü normalleşme' dönemiyle ilgili değerlendirmelerde bulundu. 

İlhan, illerde değerlendirme kriterinin sadece 100 binde vaka sayısı olmadığını, illerdeki yoğun bakımdan tutun yatak sayısı, PCR pozitifliği gibi pek çok bileşeni bir arada tutan bir yaklaşım söz konusu olduğunu söyledi.

"Mutant virüs söz konusu değil"

Bazı illerde kırmızı renkte kümeleşme olduğunu söyleyen Prof. Dr. İlhan Karadeniz'e dikkat çekti:

"Özellikle Karadeniz bölgesinde bunu gözlemliyoruz. Bu illerimizde birbirine geçişler çok fazla. İnsanlar hafta içi, hafta sonu birbirlerine gidiyorlar, bu da tabii virüsün yayılmasına sebep oluyor. Virüsün yayılmasında mutant virüs de söz konusu olabilir; ama bu denli yüksekliği açıklayacak kadar bir mutant virüs söz konusu değil. Bu illerde, illerin yöneticileri değerlendirme yaparak, o illerde filyasyon sonuçlarına göre riskin daha bol olduğu yerleri tespit edip, buna göre ilerlerseler çok kısa zaman içinde, 2 hafta sonraki değerlendirmede daha alt renge doğru yol alırlar.

"Mavi renktre olmak her şey serbest anlamına gelmiyor"

Mavi renkli illerimiz de daha farklı bir renge, hatta aniden kırmızıya doğru yol almamak için şu an hangi önlemi aldılarsa, daha iyisini almaları için çaba sarf etmeleri gerekiyor. Geldiğimiz noktada geçtiğimiz haziran, temmuz, ağustos aylarında şahit olduk; eğer bir ilde önlemler alınmaz ve aniden bir rehavet söz konusu olursa vaka sayısı çarpan etkisiyle artıyor. Bugün mavi olan illerimiz, iki hafta sonra baktığınızda sarı, turuncuya doğru da dönebilirler. Mavi renk olmak, 'maskeyi çıkartalım, fiziksel mesafeye uymayalım, her yer açıldı gidelim sıkışık oturalım' anlamına gelmiyor" 

"Güncelleme risk durumuna göre daha erken de yapılabilir"

Prof. Dr. İlhan, her hafta risk durumuna göre illerin kategorilerinin yeniden tespit edilerek, iki haftada bir güncellenecek normalleşme uygulamasının ilin risk durumuna göre daha erken de yapılabileceğini söyledi:

"Baktık illerimiz kırmızıda sebat ediyor, diğer kırmızı renkli illerimiz benzer önlemler ile vaka sayılarını azalttılar, o ilimizde çok daha sert önlemler söz konusu olabilir.

Örneğin hafta içi sokağa çıkma zamanları yine daha da kısıtlanabilir, ilçeler, mahalleler, sokaklar kapatılabilir. Örneğin bu hafta sonu baktınız mavi renkli ilimizde istenmeyen görüntüler oluştu, insanlar kurallara uymadılar, işletmeler hıncahınç doldu. Biliyorsunuz 3-4 gün sonra vakalara yansıyor, yeni vaka sayısı çok arttı. Elbette 'iki hafta beklenecek' diye bir şey yok, hemen İl Umumi Hıfzıssıhha Kurulu karar alıp, o ilde bu olumsuz gidişatı önlemek için önlemler alabilir, il içerisinde ilçeleri kapatma, açılan restoranları, kafeleri kapatma yaklaşımını benimseyebilir."

İller arası geçiş için aşı önerisi

Şehirlerarası kısıtlamanın uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin de değerlendirmelerde bulunan İlhan, "Baktığımızda bazı illerimiz farklı renklerdeki illerle çok sınırdalar. Örneğin Uşak, çevresindeki illerden farklı renkte, Sakarya, Adıyaman farklı renkte, olumlu ya da olumsuz anlamda; bu illerden geçişleri engellemek ile ilgili bir kısıtlama şu an söz konusu değil. Ama illerimizin yöneticileri, gerek vaka sayısı düşük, gerekse yüksek illerde iller arası kısıtlama uygulayabilirler. İle giriş çıkışlarla ilgili çeşitli kısıtlamalar koyabilirler. Aşı olup olmadığına bakabilirler, HES kodu sorgulayabilirler; bunların hepsi uygulanabilecek şeyler. İl Umumi Hıfzıssıhha Kurulu, tam yetkili. İl yöneticileri, kendi illerinin dahil olduğu risk grubunda daha olumsuz bir yere doğru gidiş olmaması için ile giriş çıkışta devletin o sırada yaptığı aşılama sırasına göre, kişilerin aşı olup olmadığını sorgulayabilir, HES kodu sorgulayabilir" dedi.