Sağlıklı büyümenin temel taşı: Anne sütü

Anne sütü, bebeklerin sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için doğanın sunduğu en eşsiz besin kaynağı… Taklit edilmesi imkansız olan bu mucizevi sıvı, bağışıklık sistemini güçlendirerek bebekleri birçok enfeksiyon ve hastalıktan koruyor. Bu denli önemli olan anne sütü konusunda farkındalık yaratmak için Türkiye’de her yıl gebeliğin sonlanarak, bebeğin anne sütüyle tanıştığı zamandan ilham alınarak yılın 40’ıncı haftası olan 1-7 Ekim tarihleri “Emzirme Haftası” ilan ediliyor. Hafta boyunca anne sütüyle beslenmenin önemi anlatılıyor. Anne sütüyle ilgili merak edilen sorulara Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği İdari ve Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. İlke Mungan Akın’la yanıt aradık.

-Anne sütü neden bu kadar önemli?

Anne sütü dünya üzerinde asla birebir taklit edilemeyecek, mucizevi bir içeriğe sahip… Her anne kendi bebeğinin ihtiyacına uygun içerikle, günün her saatinde farklı özellikte temiz, uygun ısıda, her an verilmeye hazır, fizyolojik ve bebeğini en iyi şekilde büyütecek sütü üretiyor. Bebeklerin sağlıklı büyümesi için anne sütü alması çok büyük önem taşıyor.

-Anne sütü bebeklerin bağışıklık sistemi üzerinde nasıl bir etkiye sahip?

Anne sütünün içeriğinde bebeğin bağışıklık sistemini destekleyen, bebeğin ilk aşısı diyebileceğimiz çok sayıda madde ve hücreler bulunuyor. Anne sütünün immünolojik faktörleri dediğimiz bu maddelerle ilgili son yıllarda pek çok çalışma yapılıyor. Bu maddeler (laktoferrin, osteopontin, laktabumin, sekretuar IgA vb.) ve koruyucu bağışıklık sistemi hücreleri (lökositler, nötrofiller) anne sütünden kullanıma hazır bir şekilde bebeğin mide bağırsak sistemine geçiyor oradan da kana geçerek bebeği enfeksiyonlardan koruyor.

[Fotoğraf: Getty Images]

-Fiziksel ve zihinsel gelişim açısından anne sütü ile beslenen bebekler nasıl avantajlar elde ediyor?

Her annenin sütü kendi bebeğine ve onun ihtiyaçlarına göre her gün, hatta her öğünde özel olarak üretildiği için bebeğin beyninin ve bedeninin düzgün şekilde büyümesi ve gelişmesi için en uygun içeriğe sahip. Örneğin sıklıkla gördüğümüz üst ve alt solunum yolu enfeksiyonu ya da ishal gibi bağırsak enfeksiyonlarını bu bebekler hem daha az sıklıkla yaşıyor hem de geçirdikleri dönemde anne sütü almaya devam etmeleri sayesinde sütün içeriğindeki koruyucu hücreler ve faktörlerle enfeksiyonları daha hızlı atlatıyorlar. Bunun yanı sıra anne sütü alan, günde en az 8-10 defa annesiyle baş başa vakit geçiren, ten tene temas eden ve göz teması kuran bebekler hem daha huzurlu oluyor hem de nörolojik gelişim basamaklarına daha hızlı ulaşıyor.

-Anne sütü ile beslenen bebeklerin sağlık durumu, anne sütü almayanlara göre nasıl bir farklılık gösteriyor?

Anne sütü alan bebekler daha az hastalanıyor. Yine daha zeki, daha az alerjik, daha akıllı oluyor. Üstelik retina ve beyin gelişimini daha hızlı tamamlıyorlar. Bağırsaklarındaki faydalı mikroorganizmalar sayesinde de tüm yaşamları boyunca sürecek düzgün gelişmiş bir mikrobiyataya sahip oluyorlar.

-Anne sütünün sağlık üzerinde uzun vadede nasıl bir etkisi bulunuyor?

Anne sütü bebeklerin sadece çocukluk dönemine değil, erişkin yaşamlarına da katkıda bulunuyor. Süt çocukluğu döneminde enfeksiyonlardan koruyan, daha hızlı bir nörolojik gelişime destek olan, daha yüksek IQ skorlarına ulaşmalarını sağlayan anne sütü, bu çocukların erişkin hayatta obezite, Tip 2 diyabet, koroner damar hastalıkları, kalp rahatsızlıkları ve psikiyatrik hastalıklara yakalanma riskini azaltıyor.

-Bebekler ne kadar süre anne sütüyle beslenmeli?

Bebeklerin ilk 6 ay tek başına anne sütü ile beslenmesi çok önemli. 6’ncı ay itibarıyla tamamlayıcı beslenme ile birlikte 1 yaşına kadar halen anne sütü bebeğin asıl gıdası olmalı. 1 yaşından sonra ise ailesiyle öğünlerde sofraya oturacak olan bebeğin en az 2 yaşına kadar emmeye devam etmesi gerekiyor.

-Bebekler hangi aralıklarla emzirilmeli?

Bebek ne zaman isterse, ne kadar süre isterse o kadar emzirilmeli… Ancak yaşamın ilk günleri için, yani anne ile bebek arasında emme-emzirme ilişkisi tam olarak oluşuncaya kadar, annelere bebeklerini günde 8-10 defa ki bu gündüz en geç 2, geceleri ise 3 saatte bir her iki memeden en az 15 dakika olacak şekilde emzirmelerini öneriyoruz. Bu, bebeğin hem hayatının ilk günlerinde kan şekerinin düşmemesini, hem de annenin süt bezlerinin yeterli bir şekilde süt üretimine başlamasını uyarmak için oldukça önemli.

-Emzirme, anne ve bebek arasındaki duygusal bağı nasıl etkiler?

Anne-bebek bağının ideal bir şekilde oluşabilmesi için bebeklerin doğdukları andan itibaren annelerinin koynunda ten tene temasla vakit geçirmeleri, aralıklarla emmeleri çok önemli. Bu, bebeklerin duygusal gelişimini olumlu yönde desteklediği kadar annelerin de lohusa depresyonu gibi doğum sonrası süreçlerde yaşayabilecekleri sıkıntıları azaltıyor. Birlikte vakit geçirmeleri her ikisinin de kaygısını ve huzursuzluğunu en alt seviyeye çekiyor.