Sabahları yorgun uyanma, tüm vücudu etkileyen yaygın ağrı, ellerde ve ayaklarda şişkinlik hissi, titreme… Uzayıp giden belirti listesi, aynı zamanda tanısı zor koyulan fibromiyaljiye ait. Fibromiyalji, halk arasında “yumuşak doku romatizması” olarak biliniyor.
Özellikle kadınları etkileyen bu sinsi hastalık tehlikeli değil ancak tedavi edilmediği takdirde hayat kalitesini fazlasıyla düşürüyor. Fibromiyaljiyle ilgili merak edilenleri Sağlık Bilimleri Üniversitesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Kadriye Öneş, TRT Haber’e anlattı.
[Sağlık Bilimleri Üniversitesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Kadriye Öneş]
Kronik bir hastalık
“Fibromiyalji, kronik (üç aydan uzun süre süre devam eden) yaygın ağrı ya da birçok bölgede seyreden ağrı olarak karşımıza çıkar. Genellikle hasta, ağrının sınırlarını tarif edemez. Ağrı geniş bir alana yayılır. Sınırlarını net olarak çizemez.”
En sık görülen belirtiler yaygın ağrı ve yorgunluk
“Bu hastalıkta kronik ve yaygın ağrıya eşlik eden başka semptomlar da bulunuyor. Mesela sabah tutukluğu çok yaygındır. Öğlene, hatta bazen akşama kadar sürebiliyor.
Fibromiyalji dediğimiz zaman aslında aklımıza bir de yorgunluk ve dinlendirmeyen uyku gelir. Hastaların yüzde 90’ında yorgunluk ve dinlendirmeyen uyku vardır. Bu hastalar gece sık sık uyanır ya da uykuya dalmakta güçlük çeker. Gece uyanınca bir daha dalamazlar. Dinlendirmeyen uyku vücudu genel anlamda çok etkiliyor. Hastalar hiçbir şey yapmak istemez. İşinde hep yorgundur, hiçbir uğraşı elinden gelmez ve aşırı derecede bitkin olur. Kol ve bacaklarda uyuşmalar, karıncalanmalar, üşüme ve bazı hastalarda da yanma hissedilir.”
[Fotoğraf: Getty Images]
Psikolojik problemler sıkça görülüyor
“Konsantrasyon ve dikkat toplama problemleri bu hastalarda çok fazla görülüyor. Bunun yanı sıra psikolojik problemlere de sıklıkla rastlanıyor. Hastaların yarısından fazlasında depresyon, endişe ve kaygı belirtisine rastlanıyor. Yorgunluk, uyku bozukluğu kadar yaygın olmasa da hastaların yüzde 50’sinde mevcut.
Yine fibromiyalji hastalarının yarısı gerilim ya da migren tipi baş ağrısı yaşıyor. El ve ayaklarda şişme hissi, karıncalanma ile soğukluk yine bu hastalarda sıkça görülüyor. Tüm bunların yanı sıra titreme, terleme, ağrılı adet görme, bağırsak fonksiyonlarında bozukluk, idrarda yanma, yutkunma problemi, boğazda ağrı, ağız ve göz kuruluğu daha az da olsa görülen şikayetler arasında. Geceleri yaşanan huzursuz bacak sendromu, belirtilerden bir diğeri.”
Kadınlarda daha fazla görülüyor
“Kadın olmak, fibromiyalji için bir risk faktörü. Özellikle 30-50 yaş arası kadınlarda daha sık görülüyor. Yaş ilerledikçe de risk artıyor. Çocukluk döneminde görülen psikolojik ve fiziksel travmalar, yetişkinlik döneminde fibromiyalji riskini yükseltiyor. Sadece bu değil; erişkinlik döneminde geçirilen fiziksel ve psikolojik travmalar sonrasında yine fibromiyalji görülebiliyor.
Bir diğer risk faktörü ise genetik yatkınlık… Anne veya abla gibi birinci derece akrabalarda fibromiyalji varsa hastalığın görülme riski çok yüksek oluyor.”
[Fotoğraf: Getty Images]
Tanısı zor koyuluyor
“Hastanın şikayetlerine göre, laboratuvar ve radyolojik tetkikler yapılıyor. Laboratuvarı normal, radyoloji verileri normal ve kan tetkikleri normalse fibromiyalji tanısı koyuluyor. Tanısı geciken hastalıklardan birisi bu. Hastaların rahatsızlığı psikiyatrik gibi düşünülüyor. Oysaki bu, romatizmal kronik bir hastalık.”
İlaç tedavisi ve egzersiz uygulanıyor
“Fibromiyalji için tabii ki ilaç tedavilerimiz var. Yine tecrübelerimize göre ilaç dışı tedaviler de bu hastalarda gerçekten işe yarıyor. Bu hastalar hareket etmek istemiyor. Bitkin ve yorgun olduklarını ifade ediyorlar. Oysaki hareketsizlik kaslarında daha fazla ağrıya sebep oluyor. Onun için iyi bir egzersiz programı çizmek gerekiyor. Haftanın üç-beş günü yürüyüş yapılmalı. Ardından esneme, kasları güçlendirme egzersizleri ihmal edilmemeli. Bu egzersizler çok faydalı oluyor. Hastalar birkaç hafta içinde bu egzersizlerin faydalarını görüyor.
Bir diğer tedavi biçimi de fizik tedavi ajanları… Derin ısı, yüzeysel ısı gibi fizik tedavi ajanlarından faydalanılıyor. Fibromiyalji hastaları mutlaka beslenmelerine özen göstermeli. İşlenmiş et ve şekerli-gazlı içeceklerden uzak durmalılar. Meyve-sebze ağırlıklı olmak üzere vitamin ve mineral açısından zengin beslenmeyi tercih etmeliler.”
6.1ºC
Ankara
