Avrupa'da hakem sistemi nasıl işliyor?

Hakemler, kararları, denetlenmesi ve görevlendirilmesiyle son yıllarda ülkemiz başta olmak üzere birçok ligde sıkça tartışılıyor.

Türkiye'de, Merkez Hakem Komitesi'nin işleyişinin değişmesi gündemde. Kulüpler Birliği yetkilileri ile federasyon temsilcileri, kurulan komisyonda konuyu masaya yatırmış durumda.

Peki Avrupa’nın önemli liglerinde atamalar nasıl yapılıyor, sistem nasıl işliyor. Futbolun beşiği İngiltere, hakemlik müessesesini sağlam bir temele oturtmasıyla dikkat çekiyor.

Keith Hackett: Başkana verilen yetkiyle şefaf bir otorite oluşturuluyor

"Hakemlerin denetlenmesi ve görevlendirilmesinden “Profesyonel Maç Hakemleri Kurulu” adı verilen oluşum sorumlu. Kurulun başında eski hakem Mike Riley var ve 2009 yılından beri bu görevi sürdürüyor. Hiçbir oluşum, başkan üzerinde etkide bulunamıyor. Başkana verilen yetkiyle güvenilir ve şeffaf bir otorite oluşturuluyor.
Bu kurulun dikkat çekici bir özelliği daha var. Hakemlerin verdiği her kararın puanlaması yapılıyor ve deyim yerindeyse bir Hakemler Ligi oluşturuluyor. Bu ligin puanlamasını yalnızca hakemler görebiliyor. Puan tablosuna göre atamalar yapılıyor."

"Hakemlerin tuttuğu takım maddesi çok önemli"

"Ek olarak “hakemin tuttuğu takımın önemi” maddesini de görevlendirme kıstaslarına eklediğimiz için şeffaf bir şekilde bu konuyu da göz ardı etmemiş oluyoruz. Bu sayede hem tuttukları takımın maçına, hem de ezeli rakiplerinin maçına atanamıyorlar."

"Sistemin temeli sağlam olursa güzel sonuçlar alınabilir"

Tartışma ortamının her ülkede olabileceğini belirten Hackett, kişilerden ziyade sistemin önemli olduğunu söyledi.

"Her sezon başında hakemler kulüpleri ziyaret ederek, teknik ekibi kurallar ve uygulamalar hakkında bilgilendiriyor. Samimi diyaloglar üzerine inşa edilen bu görüşmeler, bilgi alışverişinin de önünü açmış oluyor. Ayrıca hakemler, iki haftada bir toplanarak maçlardaki kararlarını izliyorlar. Net ve açık bir biçimde hatalarını gözlemleme şansı buluyorlar. Bütün bunlar hakemlerin futbol camiasıyla beraber bir bütün olarak hareket edebilmesinin önünü açıyor. Bana kalırsa her ligde en az 10 adet mükemmele yakın seviyede hakem olmalı. Bazı genç hakemlere gerekenden fazla sorumluluk verince ortaya istenmeyen sonuçlar çıkabiliyor. Her ülkede olduğu gibi İngiltere’de de hakemler zaman zaman tartışılıyor fakat kurulların görevinin, hataları ve tartışmaları en aza indirmek olduğunu düşünüyorum. Makine prensibinde işleyen bir sistem inşa edilebilirse, değerlendirme kriterlerinin de yardımıyla güzel sonuçlar alınabileceğini düşünüyorum."

Almanya, Fransa ve İtalya’da da benzer şema görülüyor. Hakem işleri ve atamalar, federasyona bağlı bir kurul tarafından yürütülüyor.

Alex Feuerherdt: Atama kriterleri artarsa hata oranı azalır

Almanya liglerindeki hakem sisteminin dinamiklerini ise 20 yıl boyunca önemli maçlarda düdük çalan Alex Feuerherdt'e sorduk.

"Hakem atamaları futbol federasyonuna bağlı hakemler kurulu tarafından gerçekleştiriliyor. Atamalar gerçekleştirilirken 70 farklı kriter göz önünde bulunduruluyor. Maç raporları oldukça detaylı ve titiz bir şekilde hazırlanıyor. Maçlarda düşük puan almış hakemlere birkaç hafta maç verilmiyor. Bunun sebebinin elbette onları cezalandırmak değil, onları korumak olduğunu düşünüyorum. Her hakemin performansını değerlendirmek üzere kendi eğitmenleri bulunuyor ve eksik yanlarını her maçtan sonra beraber çözümlemeye çalışıyorlar."

"Alman taraftarlar VAR'dan şikayetçi"

İngiltere’de olduğu gibi Almanya'da bir tartışma ortamının varlığına dikkat çeken Foyahert, Alman taraftarların VAR sisteminden rahatsız olduklarını belirtti.

"Almanya’da tartışma özel olarak hakemler üzerinden yapılmıyor. Video Yardımcı Hakem sistemi, bugünlerde tartışmanın odağı olmuş durumda. Taraftarlar genel olarak bu sistemin futbolun ruhunu ortadan kaldırdığını düşünüyor. Köln şehrindeki VAR merkezinden gelen görüntünün stadyumda bulunan dev ekranlarda gösterilmesi, izleyenlerin daha şeffaf ve güvenilir bir maç izlemesinin önünü açsa da, kimi zaman kararların uzun sürede verilmesi Alman futbol izleyicisini rahatsız ediyor. Özetleyecek olursam, hakem konusu kişiler üzerinden değil, daha çok sistemsel bir şekilde yapılıyor."

Futbolda gol çizgisi teknolojisi

Günümüz futbolunda hakemlere yardımcı olan yeniliklerden biri olan gol çizgisi teknolojisi de, Avrupa’nın üst düzey liglerinde kullanılıyor.

Premier Lig, Bundesliga, Serie A ve Ligue 1’de gol çizgisi teknolojisi tüm sezon kullanılırken, Hollanda Ligi’nde sadece seçilen maçlarda uygulanıyor.

Avrupa’nın 5 büyük liginde bu teknolojinin henüz kullanılmadığı tek lig İspanya. Dünya genelinde Gol Çizgisi’nin kullanıldığı ilk alt lig ise İngiltere Championship.

Avrupa liglerinde hakem görevlendirmeleri ülkemizdekine benzer görünse de; işleyişler, kulüplerle ikili ilişkiler ve detaylar fark yaratıyor.