Türkiye'nin FIFA kokartlı ilk kadın hakemi ve Okan Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Spor Yöneticiliği Bölüm Başkanı Lale Orta ile FIFA kokartlı faal futbol hakemi Cansu Tiryaki, TFF'nin 2023 hedefini değerlendirdi.
Kadın futbolunda ilklere imza atarak Türkiye'de bu alanda kadınları cesaretlendiren Lale Orta, ülkede kadın futbolunu önemli bir geleceğin beklediğini ifade etti.
Orta, Türkiye'de uzun yıllar "futbol erkek oyunudur" söylemiyle ailelere yanlış mesaj verildiğini aktardı.
"Kadın futbolu yükselen bir trend. FIFA'da buna çok önem veriyor. Kadın futbolunda Türkiye'de 1994 yılında ligler başlatıldı. Sonra bazı olumsuz örneklerden dolayı kadın futbol liglerine ara verildi ve daha sonra yine başlatıldı. Kadın futbolu akan bir sudur kimse önünde duramaz. Bundan sonra ne yapabiliriz, nasıl daha ilerleyebiliriz düşüncesiyle kadın futbolunda ileri gitmiş ülkelerle baş edebilmek adına çok önemli adımlar atılması gerekiyor."
Lale Orta,2023 yılında Süper Lig'de maç yönetecek kadın hakemin şu anda alt liglerde görev alması gerektiğini vurguladı.
"2023 yılında Süper Lig'de maç yönetecek hakemin şu anda bir alt ligde maç yönetmesi gerektiğini düşünüyorum. O altyapı tamamlanarak hazır hale gelmesi için ama şu anda ben bunu çok göremiyorum. Şimdiden güçlü maçlarda görev almalılar ki Süper Lig'de maça çıkınca kamuoyu tarafından rahatlıkla içine sindirilmiş şekilde maçlar yönetsinler ve kamuoyu kadın hakemi rahatlıkla kabul edebilsin. Çok önemli neden çünkü başarılı olmak zorundasınız, başarılı olursa başkalarına yol açabilir. Sonuçta başarılı olunca yapılabilirlik kamuoyu tarafından kabul görüyor."
Orta, Türkiye'de FIFA kokartlı 4 kadın hakem olduğunu da hatırlattı.
"Spor Toto 1. Lig veya TFF 2. Lig, Süper Lig'e hazırlanmak için en önemli ligler. Kadın hakemler şu anda o liglerin en önemli maçlarında görev almalılar. Kendilerine olan güveni artırması açısından önemli. Şu anda ben bu anlamda oralarda yöneten hakem göremiyorum. Çok deneyimli hakemlerimiz var. Bunların hepsine şans verilebilir. Maç yöneterek hangisinin üst ligde maç yönetebileceğini görebilirsiniz. Her hafta en az 2-3 kadın hakemin o liglerde görev alarak, eşit şekilde şans verilmeli ki kendi şanslarını kendilerinin belirlemesinin daha doğru olduğunu düşünüyorum."
Hakemlerin Türkiye'de Avrupa'ya oranla daha büyük baskı yaşadığını ifade eden Orta, fiziksel açıdan kadınların hiçbir eksik yaşamayacağını dile getirdi.
"Başarı, cinsiyetin önünde yer almalı"
1990'da yardımcı hakem, 1999'da ise hakem olarak Türkiye'nin en üst liginde maç yöneten Lale Orta,"O dönem kadınların çok dikkatini çekti ve kadın hakem talebinde çok artış oldu. Öyle bir dönem oldu ki kadın hakemlerin sayısı fazla diye kadınlar kurslara kabul edilmedi. Hakemi cinsiyet olarak ayırmamak gerekiyor. Kadın hakem denince yüklediğiniz anlam hakemliğinden daha önemli olanın kadın olması gibi. Hakem yönetici olarak sahaya çıkıyor ve cinsiyeti iki takımı da ilgilendirmiyor. Önemli olan fizik performans, bilgi ve yöneticilik kimliği. Başarı, cinsiyetin önünde yer almalı." ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin Avrupa'nın en çok kadın hakemine sahip ülkeler arasında olduğunu hatırlatan Orta, "Bugün FIFA'ya bağlı 211 federasyon var. Bunların 156'sında en az bir kadın hakem var. Toplamda 822 uluslararası hakem, yardımcı hakem ve VAR hakemi olan kadın hakem var. Türkiye'de de 521 kadın hakemimiz var. " diye konuştu.
Lale Orta, UEFA'nın 2019 yılında Süper Kupa finalinde kadın hakem görevlendirmesinin dünyaya önemli bir mesaj olduğunu vurguladı.
"Amacına ulaştı. Kadın hakemlik adına çok iyi bir örnek verildi. Türkiye'de neden yok diye daha fazla sorgulanmaya başladı. Ben ilk çıktığımda 'dünyanın hiçbir yerinde yok siz niye veriyorsunuz' dendi ve eleştirildi. Şu anda 'tüm dünya veriyor siz niye vermiyorsunuz' deniyor. Aslında biz öncü olmamıza rağmen devam ettiremedik. TFF, 2023-2024 sezonunda yetiştirilmek üzere bir kadın hakem olması gerektiğini proje kapsamında kabul etti ve hazırlanılıyor. Şu anda da olabilirdi, kadın hakemlerin yolu geçmişte kesildi. Hakem yükselişi için 10 basamak varsa ve erkekler hepsini kullanıyorsa kadınlara 3-4 basamak çıkma hakkı tanındı ve engellenmeyle karşı karşıya kaldılar. Gecikmiş bir hak verilme olacak ama 2023-2024 sezonunda kadın hakemlerimizin başarılı maçlar yönetmesiyle bu sayıda artış olacaktır."
[Fotoğraf: AA]
Cansu Tiryaki: Kendimize güveniyoruz
FIFA kokartlı hakem Cansu Tiryaki, kadın hakemlerin geçen yıla kadar amatör liglerde görev aldığını söyledi.
Tiryaki, son bir yıldır 2 ve 3. ligde görev almaya başladıklarını belirtti.
"Yıllar öncesinde Lale Orta hocamız bu ışığı yakmıştı kadın hakemler için fakat biz bunu devam ettiremedik her şeyde olduğu gibi . Stephanie Frappart'tan sonra kadın hakemlere olan ilgi biraz daha arttı dünyada. Bizim ülkemizde de 2023'te kadın hakemler olacak diye söyledi başkanımız."
Tiryaki, kadın hakemlere verilen değer ve eğitimlerin artığını ifade etti.
"Hazırlanıyoruz, tabii bu çok kolay bir şey değil bizler için. Bir hakemin süper ligde maç yönetebilecek performansa ulaşması yıllar alıyor ve biz hızlandırılmış programda merkez hakem kurulu başkanı Ferhat Gündoğdu'nun da desteğiyle tüm çalışmalarımıza hızlı bir şekilde devam ediyoruz. Biz kendimize güveniyoruz. Onlarda bizim yanımızda olurlarsa, bize destek verirlerse her şeyin güzel olacağını düşünüyorum. Umarım bunu da 2023'te görürüz."
"Süper Lig kulüplerinin kadın futboluna desteği önemli"
Tiryaki, Turkcell Kadın Futbol Süper Ligi'nin bu yıl iki gurupta oynandığını dile getirdi. Tiryaki, bu maçlarda da görev aldıklarını anlattı.
"Biliyorsunuz UEFA ve FIFA kadın futbolunu çok destekliyor. Daha çok FIFA kadın ve erkek eşitliği yönünde ilerlemesini devam ettiriyor. Bunun başlangıcı olarak da hakemliği ön planda tutuyor. Bizim ülkemizde de Süper Lig'deki kulüplerin kadın futboluna destek vermesi bu anlamda çok önemliydi. Çünkü bir işin profesyonel yapılıyor olması demek bunun maddi ve manevi getirileri de var bu ister istemez herkesi çeker. İleriki yıllarda daha güzel şeylerin beklediğini düşünüyorum kadın futbolu adına bu çok sevindirici. Kadın hakemlerin çoğalması demek bizlerin kendini daha rahat ifade etmesi demektir."
8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nü de kutlayan Tiryaki, "Öncelikle savaşın olmadığı, çocukların ölmediği kadınların sadece 8 Mart'ta hatırlanmadığı günler diliyorum." dedi.
12ºC
Ankara
