6 adımda oy kullanma rehberi

Türkiye, yarın sandık başına gitmeye hazırlanıyor. Seyyar sandık uygulaması, 100 bin imzayla cumhurbaşkanı adaylığı, cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi için aynı gün sandığa gidilmesi gibi "ilklere" sahne olacak 24 Haziran'daki seçimlerde, ayrıca Türk siyasi tarihinde ilk kez siyasi partiler ittifak yaparak halkın oyunu isteyecek.

Cumhurbaşkanı ile 27. Dönem parlamentosunu belirlemek üzere yarın vatandaşlar sadece kayıtlı olduğu sandıklarda oy kullanabilecek. Adrese gönderilen seçmen bilgi kağıdında yazan yer ve sandıkta oy verilecek.

Seçmenin oy kullanma işlemini gerçekleştireceği 6 adım şöyle:

1- Vatandaşlar ilk olarak nerede ve hangi sandıkta oy kullanacağını öğrenecek. Bu bilgileri içeren seçmen bilgi kağıdı eline ulaşmayanlar, YSK'nin internet sitesinden, e-devlet kapısından veya Seçmen Sorgulama mobil uygulamasından oy kullanacağı yer ve sandık numarasını öğrenebilecek.

2- Seçmenlerin oy verme günü yanına Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan, Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı, geçici kimlik belgesi, nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmi nitelikteki bir belgeyi yanında bulundurması gerekecek.

Üzerinde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası olmayan resimli ve resmi bir kimlik belgesi ibraz eden seçmenin oy kullanabilmesi için, bu belgelerin yanında ayrıca seçmen bilgi kağıdını veya nüfus müdürlüklerince verilmiş nüfus kayıt örneğini ibraz etmesi şart olacak. Bu belgelerden birini vermeyen seçmen oy kullanamayacak.

3- Cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla oy verme yerine girilmesi yasak olacak. Bu tür cihazların oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere sandık kuruluna bırakılması gerekecek.

4- Seçmenler, birleşik oy pusulalarında tercih ettiği cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti, ittifak veya bağımsız aday için ayrılan bölümden dışarı taşırmadan "TERCİH" veya "EVET" mührünü basarak oyunu kullanacak.

5- Oyun geçerli sayılması için "TERCİH" veya "EVET" mührü dışında oy pusulalarının herhangi bir yerine imza atılmaması, işaret konulmaması, birleşik oy pusulalarının düzgün bir şekilde katlanıp zarfa koyulması gerekecek. Zarfa pusulalar dışında bir şey konulmayacak.

6- Seçmen, zarfı sandığa attıktan sonra sandık seçmen listesinde adınının bulunduğu yerin karşısına imza atacak.

Sandık kurulunun görevleri

Öte yandan, seçim sabahı, sandık kurulu başkanı, memur üye ve son seçimde en çok oyu almış 5 siyasi parti temsilcisinden oluşan sandık kurulu saat 07.00'de oy verme yerinde bir araya gelecek.

Sandık kurulu ilk olarak ant metnini okuyacak ve başkan tarafından oy sandığı mühürlenecek. Daha sonra sarı renkli oy zarfları sayılacak, oy pusulalarının bulunduğu paketler açılacak ve zarflar ile oy pusulalarının arka yüzlerine mühür basılacak.

Hazırlıklar 07.00-08.00 saatlerinde tamamlanacak, oy verme işlemi 08.00'de başlayacak ve saat 17.00'ye kadar sürecek.

Saat 17.00 itibarıyla sırada bekleyenler varsa, bu kişiler sandık kurulu başkanınca sayılıp oy vermeleri sağlanacak.

Sandık kurulu görevlisi, seçmenin kimliğini alarak sandık seçmen listesinde ismini bulacak ve kontrollerini yaptıktan sonra Cumhurbaşkanı Seçimi birleşik oy pusulası ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimi birleşik oy pusulası ile zarf ve mührü vererek kabinde oyunu kullanmasını isteyecek.

Sandık Kurulu Başkanı, kullanılan oyun geçersiz sayılmaması için, zarfın içine başka bir materyal atılmaması, pusulaların ve zarfın üzerine işaret konulmaması yönünde seçmeni uyaracak ve ikinci bir oy pusulası verilmeyeceğini belirtecek.

"Bir seçmen birden fazla engelliye yardım edemeyecek"

Görme engelliler, felçliler, elleri eksik olanlar veya bu gibi bedeni engelleri açıkça belli olanlar o seçim çevresi seçmeni olan ve o sırada sandık çevresinde bulunan akrabalarından birinin, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımı ile oylarını kullanabilecek. Bir seçmen birden fazla engelliye yardım edemeyecek.

Sandık kurulu başkan veya üyeleri, engelli seçmenlere yardım etmek amacıyla oy verme kabinine giremeyecek, oy kullanma sırasında yardım edemeyecek.

Sandıklar kapandıktan sonra oy sayımına geçilecek. İlk olarak cumhurbaşkanı seçimi oyları, ardından milletvekili seçimi oyları sandık kurulunun siyasi parti temsilcisi üyeleriyle beraber sayılacak. Sonuçların tutanağa bağlanmasının ardından, sandık kurulu başkanınca kurayla iki siyasi partili üye belirlenecek ve oylar ilçe seçim kuruluna götürülecek.

Oylar hangi halde geçerli, hangi halde geçersiz sayılacak?

Seçimde ilk kez uygulanacak siyasi partilerin ittifak yaparak seçime katılmaları nedeniyle nasıl oy kullanılacağı ve oyların hangi durumda geçerli sayılacağı gibi konular da merak ediliyordu. YSK tarafından, 18 farklı duruma göre hazırlanan örnek oy pusulası şablonlarıyla merak edilen bu sorulara yanıt verildi.

- Örnek oy pusulası şablonlarının birincisine göre, sadece ittifak unvanı bölümüne "EVET" veya "TERCİH" mührünün basılması halinde bu oy ittifakın ortak oyu sayılacak.

- İkinci örneğe göre, ittifak unvanı bölümüne taşacak şekilde, bir siyasi partiye ayrılan alana "EVET" veya "TERCİH" mührünün basılması halinde oy pusulaları geçerli kabul edilecek ve bu oy mührün basıldığı partiye sayılacak.

- İttifak alanı içerisinde mührün yalnızca bir siyasi partiye ayrılan alana basılması halinde, bu oy pusulası geçerli kabul edilecek ve bu oy, basılan partinin oyu sayılacak.

- Başka bir siyasi parti veya ittifak alanı dışına taşmamak kaydıyla siyasi parti ittifak alanına birden çok mühür basılması oy pusulasını geçersiz kılmayacak ve bu oy ittifakın ortak oyu sayılacak.

- Bir siyasi parti alanına basılan "TERCİH" veya "EVET" mührünün alanları ayıran çizgili bölgeye taşmış olması halinde diğer siyasi partinin alanına geçilmediği için oy pusulası geçerli sayılacak ve bu oy mühür basılan partiye yazılacak.

- İttifak alanı içinde, bir siyasi partiye basılan mührün, ittifak alanlarını ayıran çizgili bölgeye taşmış olması oy pusulasını geçersiz kılmayacak ve bu oy mührün denk geldiği partiye sayılacak.

- İttifak alanı içerisinde yer alan siyasi partiye ait bölüme, parti çizgisini taşacak şekilde birden fazla "EVET" veya "TERCİH" mührü basılması halinde bu oy geçerli sayılacak ve bu oy mühür basılan partinin oyu kabul edilecek.

- İttifak alanı içindeki bir siyasi partiye ait bölüme, birden fazla "EVET" veya "TERCİH" mührü basılması halinde bu oy geçerli kabul edilecek ve bu oy mühür basılan partinin oyu sayılacak.

- İttifak alanı içerisinde yer alan siyasi partilerden hangisine ait olduğu belirlenemeyen ancak ittifak alanına basılan "EVET" veya "TERCİH" mührü bulunan oy pusulası geçerli olacak, bu oy ittifakın ortak oyuna sayılacak.

- İttifak alanı içerisinde mührün hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne basılması halinde bu oy pusulaları geçerli kabul edilecek ve bu oy mühür basılan partiye sayılacak.

- İttifak alanı içerisinde mührün hem birden fazla siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne basılması halinde oy pusulası geçerli sayılacak ve ittifakın ortak oyuna yazılacak.

- Mührün, ittifak unvanı bölümüne, bir siyasi partiye ayrılan alana taşacak şekilde basılması halinde bu oy pusulaları geçerli kabul edilecek ve oy ittifakın ortak oyuna sayılacak.

- Aynı ittifak içerisinde yer almayan birden fazla siyasi partiye mühür basılması halinde oy pusulası geçersiz sayılacak.

- Birden fazla ittifaka ayrılan alana "EVET" veya "TERCİH" mührü basılan oy pusulaları da geçersiz kabul edilecek.

- Hem ittifak alanı içindeki bir partiye hem de ittifak dışındaki partilerden birine mühür basılması halinde de oy pusulası geçersiz olacak.

- Bir siyasi parti alanına basılan mührün, alanları ayıran çizgili bölgeyi taşıp başka bir partiye ayrılan alana geçmiş olması halinde oy pusulası geçersiz sayılacak.

Kaynak: AA