Yıldırım ilçesinde, UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne 2014'te alınan Cumalıkızık Mahallesi, erken Osmanlı döneminde "vakıf köyü" olarak kurulmasıyla önemli bir geçmişi barındırıyor.
O yıllarda külliyelerin ve ilk başkentin inşası için gelir sağlanan Cumalıkızık, geleneksel yassı taş döşeli sokak dokusu, ahşap ve kerpiç kullanılarak inşa edilen evleri ve anıtsal yapılarıyla, Osmanlı yaşam tarzını anlatan en iyi örnekler arasında bulunuyor.
Son yıllarda çekilen dizi ve filmlerin ardından popülerliği artan, 270 tarihi evin yanı sıra yürüyüş yolları ve müzenin bulunduğu mahalle, kar yağışı sonrası "beyaz gelinliği" ile ziyaretçilerini büyülüyor.
Cumalıkızık adı nereden geliyor?
Bursa yakınlarında kurulan Osmanlı Beyliği, kuruluşundan kısa zaman sonra bölgeye hakim olmayı başarıp 1326 yılında Bursa'yı, 1331'de İznik'i fethederek yörede varlığını kesin olarak kabul ettirdi.
Uludağ'ın kuzeyindeki dik etekler ile vadilerin arasında sıkışıp kalan yöre köylerine bu konumlarından dolayı "kızık" adı verildi.
Köylerin birbirlerinden ayrılması için de dereye yakın olanı Derekızık, fidye veren Fidyekızık, kızık köylerinden topluca gidilerek cuma namazı kılınan da Cumalıkızık olarak isimlendirildi.