Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2016 yılı çevre istatistiklerini açıkladı.
2016 yılında toplam sera gazı emisyonu karbondioksit eşdeğeri olarak 496,1 milyon ton hesaplandı. 2016 yılı emisyonlarında karbondioksit eşdeğeri olarak en büyük payı yüzde 72,8 ile enerji kaynaklı emisyonlar alırken, bunu sırasıyla yüzde 12,6 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı, yüzde 11,4 ile tarımsal faaliyetler ve yüzde 3,3 ile atık takip etti.
Kişi başı karbondioksit eşdeğer emisyonu 6,3 ton, gayri safi yurt içi hasıla başına sera gazı emisyonu yoğunluğu ise karbondioksit eşdeğeri olarak 0,19 kilogram hesaplandı.
Belediye ve köylerde içme ve kullanma suyu şebekesiyle dağıtılmak ve imalat sanayi iş yerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve maden işletmeleri tarafından ise kullanılmak amacıyla 2016'da su kaynaklarından 17,3 milyar metreküp su çekildi. Çekilen suyun yüzde 58,2'si denizden, yüzde 16,1'i barajdan, yüzde 13'ü kuyudan, yüzde 7,9'u kaynaktan, yüzde 4,8'i diğer su kaynaklarından çekildi.
Su kaynaklarından çekilen toplam suyun yüzde 33,7'sinin belediyeler, yüzde 49,7'sinin termik santraller, yüzde 12,2'sinin imalat sanayi iş yerleri, yüzde 2,2'sinin köyler, yüzde 0,9'unun OSB'ler ve yüzde 1,3'ünün maden işletmeleri tarafından çekildiği belirlendi.
Belediye nüfusunun yüzde 98,2'sine, köy nüfusunun ise yüzde 99,2'sine içme ve kullanma suyu şebekesiyle hizmet verildiği tespit edildi.
Atık suların yüzde 79,2'si denize gitti
Belediyeler, köyler, imalat sanayi iş yerleri, termik santraller, OSB'ler ve maden işletmeleri tarafından 2016'da doğrudan alıcı ortamlara 14,9 milyar metreküp atıksu deşarj edildi. Alıcı ortamlara deşarj edilen atık suyun yüzde 79,2'si denize, yüzde 17,5'i akarsuya, yüzde 3,3'ü diğer alıcı ortamlara deşarj edildi.
Toplam atık suyun yüzde 56,9'unun termik santraller, yüzde 28,5'inin belediyeler, yüzde 11,3'ünün imalat sanayi iş yerleri, yüzde 0,8'inin köyler, yüzde 1,5'inin OSB'ler ve yüzde 1'inin maden işletmeleri tarafından deşarj edildiği tespit edildi.
Belediye nüfusunun yüzde 90'ına, köy nüfusunun ise yüzde 54'üne kanalizasyon şebekesiyle hizmet verildi. Belediye nüfusunun yüzde 75'inin, köy nüfusunun ise yüzde 8'inin olmak üzere toplam nüfusun yüzde 71'inin atıksularının arıtıldığı belirlendi.
5,7 milyon ton tehlikeli atık oluştu
İmalat sanayi iş yerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri, maden işletmeleri ve sağlık kuruluşları 5,7 milyon tonu tehlikeli olmak üzere 45 milyon ton atık oluşturdu. Madencilik sektöründen kaynaklanan dekapaj malzemesi ve pasa miktarının ise 802 milyon ton olduğu tespit edildi.
Belediyelerin bin 390'ının atık toplama hizmeti verdiği, 7 belediyede ise atıkların toplanmadığı belirlendi. Belediyelerde toplanan 31,6 milyon ton atığın, yüzde 61,2'si düzenli depolama tesislerine, yüzde 28,8'i belediye çöplüklerine ve yüzde 9,8'i geri kazanım tesislerine gönderilirken, yüzde 0,2'si açıkta yakarak, gömerek, dere veya araziye dökerek bertaraf edildi.
Sağlık kuruluşlarında 81 bin ton tıbbi atık toplandı
Üniversite hastaneleri ve klinikleri, genel maksatlı hastaneler ve klinikleri, doğum hastaneleri ve klinikleri ile askeri hastaneler ve kliniklerinde 2016'da 81 bin ton tıbbi atık toplandı. Toplanan tıbbi atığın, yüzde 67,2'si düzenli depolama tesislerinde, yüzde 17,3'ü belediye çöplüklerinde, yüzde 15,5'i ise yakma tesislerinde bertaraf edildi.
Lisanslı veya geçici faaliyet belgeli ve lisansı olmasa da belediyeler tarafından ya da belediyeler adına işletilen 140'ı atık bertaraf tesisi ve bin 558'i geri kazanım tesisi olmak üzere toplam bin 698 tesis bu dönemde faaliyet gösterdi. Düzenli depolama tesislerinde 44 milyon ton, yakma tesislerinde 310 bin ton atık bertaraf edilirken, geri kazanım tesislerinde 33 milyon ton atık geri kazanıldı.
Çevresel harcamalar 31,8 milyar lira oldu
Çevresel harcamaların yüzde 76,1'inin kamu sektörü, yüzde 23,9'unun ise iş sektörü tarafından gerçekleştirildiği belirlendi. Toplam çevresel harcamaların gayri safi yurtiçi hasıla içindeki payı ise yüzde 1,2 olarak hesaplandı.
Toplam çevresel vergi tahakkuku 2016'da 88,7 milyar lira olarak tespit edildi. Çevresel vergilerin yüzde 65,3'ünü enerji vergileri, yüzde 33,5'ini ulaştırma vergileri, yüzde 1,2'sini ise kaynak ve kirlilik vergileri oluşturdu.
Kaynak: AA
