Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremlerin ardından özellikle eski binalarda yaşayan vatandaşların çoğu, binasının sağlam olup olmadığını merak etmeye başladı.
Başta İstanbul olmak üzere fay hatları üzerinde bulunan Türkiye'nin birçok ilinde vatandaşlar depreme karşı bina dayanıklılık testi yaptırmak için arayışlara girdi.
Binasının riskli olduğunu düşünen veya depreme karşı dayanıklı olup olmadığını öğrenmek isteyen vatandaşlar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca belirlenen kurum ve kuruluşlara başvurarak bu testi yaptırabiliyor.
Bakanlığın internet sitesinde, risk tespit raporu için başvurulabilecek belediyeler, meslek odaları, kamu kurumları, üniversiteler ile özel kuruluşlar ve firmalar yer alıyor.
Özellikle belediyeler tarafından ve sadece betondan numune alınarak yapılan tarama işlemi sonrası risk tespit raporu kısa sürede çıkabiliyor. Ancak binanın farklı yerlerinden karotların alındığı, farklı işlemlerin yapıldığı ve numunelerin laboratuvarlarda incelendiği detaylı tarama için daha uzun vakite ihtiyaç duyuluyor.
Riskli yapı tespitlerinin maliyetini kat malikleri öderken, söz konusu testi yaptırmak için bina sakinlerinden bir kişinin başvurması yeterli oluyor. Karot raporu olarak da bilinen bina dayanıklılık testi sonrası binaların depreme karşı riskli olup olmadığı ortaya çıkıyor.
"Yüzde 100'ün üzerinde bir artış var"
Depremlerden dolayı İstanbul'da çok fazla insanın etkilendiğini belirten Deprem Güçlendirme Derneği Başkanı Sinan Türkkan, bununla birlikte mühendislik bürolarına, yapı denetim firmalarına laboratuvarlara yoğun talep olduğunu söyledi.
Türkkan, "Bizim yaptığımız şeylere göre yüzde 100'ün üzerinde bir artış var. Bu depremle şu da anlaşıldı. 2000 yılından sonra yapılan binalara karşı da bir güvensizlik var. Herkes oturduğu bina ile ilgili tereddüt yaşıyor" dedi.
Dayanıklılık testi nasıl yapılıyor?
Testlerin deprem yönetmeliğine uygun ve lisanslı ekiplerce yapılması son derece önemli.
Uzmanlar binayı bazı kriterler üzerinden değerlendiriliyor.
Parametrelerden bir tanesinin betonun iyi olması olduğunu dile getiren Türkkan, "Demirin yeterli olması ikinci parametre, zemin üçüncü parametre. Tüm bunların ışığında da binanın sisteminin zamanında doğru kurulmuş olması dördüncü parametre. Bu parametrelerin hepsini bir arada değerlendirebilecek mühendislik bilgi ve tecrübesine sahip olmak gerek" diye konuştu.
Binlerce riskli yapının bulunduğu İstanbul'da bina dayanıklılık testleri 20 bin liradan başlıyor.
Ancak bazı belediyeler bu hizmeti, yapının imar tarihine göre ücretsiz de verebiliyor.