Kan ve immün plazma bağışı hayat kurtarıyor

İnsan yaşamı için hayati önem taşıyan kan, sürekli bir ihtiyaç. Hemen herkes hayatının bir döneminde çeşitli nedenlerle kan takviyesine ihtiyaç duyabiliyor. İşte o sırada imdada bağış yoluyla toplanan kanlar yetişiyor.

Kızılay, Türkiye’de kan bağışı konusundaki tek adres. Türkiye’nin 81 iline yayılan merkezler ve gezici araçlarla kan toplanıyor. Kızılay'a, 2021 yılının başından bu yana (26 Ekim 2021’e kadar) 2 milyon 258 bin 181 ünite kan bağışı yapıldı. Koronavirüs salgının en yoğun yaşandığı 2020’de 2 milyon 370 bin 912 ünite kan toplanmıştı. 2019’da ise bağış miktarı 2 milyon 809 bin 237 ünite olarak kayıtlara geçmişti.

[Grafik: TRT Haber ]

500 bini aşkın kişi ilk defa kan verdi

Kan bağışı konusunda erkek bağışçılar 2021’de de başı çekti. Bağış yapanların yüzde 87,25’i erkek, 12,72’si ise kadın donörler oldu.

Eğitim durumuna göre bakıldığında lise mezunları öne çıkıyor. Ardından sırayı üniversite mezunları alıyor. Yaş grubu tablosunda ise gençler ilk sırada. En fazla donör 18-25 yaş aralığındaki gençler arasından çıktı. Bu gruplandırma içerisinde 20 yaşındakiler ilk sıraya yerleşti. Kızılay verilerinde ilk defa kan bağışı yapanlara ilişkin sayı da dikkat çekici. Buna göre 510 bin 3 kişi ilk kez donör oldu.

[Grafik: TRT Haber ]

Kimler kan bağışı yapabilir?

Kızılay’a kan bağışı yapmak için belli şartlar aranıyor. 18-65 yaş arası en az 50 kilogram ağırlığındaki her sağlıklı birey kan verebiliyor. Bağış yapmak isteyen kişi öncelikle bir form dolduruyor. Ardından sırayı fiziksel muayene alıyor. Bağışçı adayının durumu elverişliyse işlem gerçekleştiriliyor.

Kan verme işlemi ortalama 15-20 dakika sürüyor. Toplanan kanlar, yapılan bir dizi kontrolün ardından hastalara veriliyor. Tam kan bağışı yapan erkekler 3 ay, kadınlar ise 4 ay aralıkla tekrar kan bağışında bulunabiliyor.

[Fotoğraf: Kızılay]

Kan bağışı pandemi şartlarına uygun yapılıyor

Kızılay’ın kan bağışı noktaları, pandemi sürecinin getirdiği birtakım önlemler dikkate alınarak hijyen ve sosyal mesafe kuralları çerçevesinde hizmet veriyor. Kan bağışı alma faaliyetlerinde tek kullanımlık malzemeler tercih ediliyor. Görevliler, genel hijyen kurallarının yanı sıra gözlük, maske ve eldiven gibi kişisel koruyucu malzemeler kullanarak çalışmaya özen gösteriyor.

[Fotoğraf: Kızılay]

9 bin 672 ünite immün plazma bağışı

İmmün plazma tedavisi, koronavirüs sürecinde adını sıkça duyduğumuz bir yöntem. COVID-19 tedavisinde kullanılan immün plazma bağışı için de tek adres Kızılay… Koronavirüsü atlatan kişilerden elde edilen bir ünite immün plazma bağışıyla 8 hastanın sağlığına kavuştuğu ifade ediliyor.

Kızılay’a yılın başından bu yana (26 Ekim 2021’e kadar) 9 bin 672 ünite immün plazma bağışı yapıldı. Alınan immün plazmalarla 34 bin 794 ünite immün plazma ürünü elde edilerek ihtiyaç sahibi hastaların COVID-19 tedavilerine destek olundu.

[Fotoğraf: Kızılay]

Kimler immün plazma bağışı yapabilir?

İmmün plazma bağışını 18-60 yaş arasında olanlar (tercihen erkekler), gebe kalmamış kadınlar ve kan transfüzyonu (kan ve kan ürünlerinin damar yoluyla vücuda verilmesi) yapılmamış kişiler yapabiliyor. Bağışçıların COVID-19 tanısı aldığına dair laboratuvar sonucuna sahip olması gerekiyor. Yine SARS-Cov-2 moleküler test sonucunun “negatif” çıkması da şart. Bağışçının koronavirüsten iyileşmesinin ardından hastanedeyse 14, evdeyse 28 gün geçmiş olması gerekiyor.

Aferez yöntemiyle (istenen bileşen alındıktan sonra kanın vücuda geri verilmesi işlemi) alınan bağış 45-60 dakika arasında tamamlanıyor. Laboratuvar testlerinin ardından elde edilen immün plazma ihtiyaç sahiplerine veriliyor.

İmmün plazma bağışı, iyileştikten en az 14 gün sonra, en fazla 3 ay içerisinde yapılabiliyor. İlk bağışın yapıldığı tarih başlangıç tarihi olarak kabul edilerek, 3 ay içerisinde toplam 8 kez immün plazma bağışı alınabiliyor.

Kan ya da immün plazma bağışı yapmak isteyenler Alo 168'i arayabiliyor. Ayrıca “kanver.org” sitesi üzerinden randevu almak da mümkün.

Grafik: Bedra Nur Aygün