Çöken yeraltı mağaralarının oluşturduğu obruklara Konya'nın Karapınar ilçesinde sürekli yenileri ekleniyor. Bölgede son bir yılda oluşan obrukların sayısı resmi rakamlara göre 11'e ulaştı. Obruklar 2000'li yıllardan sonra düşük rakımlarda ve tarım alanlarında görülmeye başladı. TRT Haber havadan bölgenin durumunu görüntüledi, kaçak kuyulardaki artış nedeniyle yaşanan büyük tehlikeyi araştırdı. TRT Haber'den Ramazan Düzgün'ün obruk dosyasını, kameraman Tahsin Özkan ve Özgür Karaçal görüntüledi.
Obruk nedir?
Asitli yeraltı suları kayaçları eritiyor, toprağın altında yıllar içinde oluşan mağaralardaki sular çekilerek çöküyor. Böylece ortaya irili ufaklı çukurlar yani obruklar çıkıyor.
Konya Karapınar'da obrukların sayısı giderek daha da artıyor. Bu şaşırtıcı ve biraz da korkutucu manzara çekilen yeraltı sularını oluşturduğu mağaraların zamanla çökmesiyle meydana geliyor. Oluşan çukurlardan bazılarını genişliği ve derinliği 80 hatta yüz metreyi buluyor.
TRT Haber'e konuşan Prof. Dr. Fetullah Arık, "Yeraltındaki boşlukların boyutu obrukların yüzeydeki görüntüsünü etkileyen bir durum. Yüzlerce metre derinlikteki bir olaydan bahsediyoruz ama yüzeydeki görüntüsü birkaç metre çapında olabiliyor. Bazen 1 kilometreye ulaşabiliyor."dedi.
Resmi rakamlara göre 320 obruk bulunuyor
Konya kapalı havzasında yaklaşık 320 obruk bulunuyor. Bunlar yalnızca resmi makamlara iletilenler. Karapınar bölgesinde son bir yılda ortaya çıkan obrukların sayısı 11'i buldu. Çiftçiler oluşan obruklar nedeniyle tedirgin.
Obrukların oluşumunda üç önemli etken var. Jeolojik yapı, iklim koşulları ve en önemlisi yanlış sulama ve yeraltı su kaynaklarının kurutan kaçak kuyular.
Kaçak kuyu sayısı 100 bini buluyor
Kaçak kuyular obruk oluşumunu tetikleyen en önemli faktörlerden biri. Havzadaki kaçak kuyu sayısı tahminlere göre 100 bini buluyor. Belgeli kuyuların sayısı ise 40 bin civarında. Bütün bu kuyulardan yılda ne kadar su tüketildiğini tespit etmekse imkansız.
Kaçak kuyulardan çekilen sular yeraltı sularında ciddi düşüşlere neden oldu. Uzmanlar uyarıyor, çiftçiler ise sulama yapmaya mecbur kalıyor. Yanlış sulama uygulamaları ve kuraklıktan dolayı yeraltı suları her yıl 2 metreye yakın çekiliyor. Bölgede tarımla uğraşanlar ise arazilerinde aniden oluşan çöküntüler karşısında çaresiz.
Obruklar giderek daha düşük kotlarda oluşuyor ve yerleşim yerlerine yaklaşıyor. TRT Haber’in drone ile havadan çektiği görüntüler obrukların yarattığı tehdidi net bir biçimde ortaya koyuyor.
AFAD anında müdahale ediyor
AFAD'a bağlı ekipler ihbarı alır almaz soluğu obrukların yanında alıyor. MTA ile birlikte hazırlanacak raporun ardından çöküntü alanlarıyla ilgili bir yol haritası belirlenecek.
Konya AFAD İl Müdürü Yıldız Tosun, "MTA tarafından obruk dağılım ve duyarlılık haritası sayısal olarak AFAD'a verilecektir. AFAD da bunu altlık olarak kullanacak ve obruk risklerini, nerelerde olduğunu belirleyecek, yüksek riskli alanlarda alabileceği tedbirleri alacaktır. Gerekirse afete maruz bölge kararı alınır." diye konuştu.
Obruklarla ilgili çalışmaların 2019 başında hızlanması bekleniyor.
Kaynak: TRT Haber
16ºC
Ankara
