Rip akıntısı, hem yazın hem de kışın oluşabiliyor. Özellikle Karadeniz ve Şile kıyılarında görülüyor. Bu akıntıyı tanımayanlar akıntıya kapıldığında acı haberler gelebiliyor. Bu konuda dikkat etmek ve ikazlara uymak hayati öneme sahip.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi ve Türk Coğrafya Kurumu Başkanı Doç. Dr. Ahmet Ertek, kıyılarda dört çeşit akıntı görüldüğünü ve rip akıntısının da bunlardan biri olduğunu söylüyor. Boğulmaların daha çok bu akıntıda meydana geldiğini ekleyen Ertek, diğer akıntıların kıyı akıntıları, alt akıntılar, gelgit akıntıları olduğunu belirtiyor.
[Grafik: M. Furkan Terzi]
Ertek, rip akıntısının alt akıntıya benzediği söylüyor ve “Kıyıya paralel, aynı alt akıntıya benzer şekilde çatlayan dalgalar kıyıya geldi geldi geldi… Şimdi alt akıntıdan farkı şu: Üstten geri dönüyor. Üstten geri dönerken de kendine bir kanal kazıyor” diyor.
[Alacalı Mahallesi, Şile batısı (Kaynak: Nabi EVREN)]
Rip akıntısı nasıl tanınabilir?
Ertek, akıntıyla ilgili şu uyarıları paylaşıyor:
“Kıyıya çok dikkatli baksın halk. Kıyıda birtakım plaj hilalleri dediğimiz C şekilli girintiler vardır. Yani dalga gelir orada çatlar. Bunlar onlarca yan yana c, c, c, c şeklinde hilallerdir. Hilalin orta kısmına dikkatli bakarsanız orada daha derin olan kanalları, daha koyu renkli o kanalları göreceksiniz O dalga çatlama zonunda gelen sular geriye doğru o yüzeyden kanal kazdı, o kanal boyunca açığa gidecektir.”
[Rip Akıntısı, Şile doğusundaki Uzunkum kumsalı, Ahmet ERTEK arşivi, 12.8.2005]
Nasıl kaçılır?
Rip akıntısında su sizi açığa doğru itiyor.
Ertek, “Can havliyle bir boğulma hadisesinde ne yaparız? Sahile yüzeriz değil mi? Ripte tam tersi, açığa yüzeriz” diyor ve “Açıkta da dalganın enerjisi biter bu sefer kıyıya paralel… Orada kıyıya bir boyun yapar, baş yapar bırakır. Orada bir kıyıya paralel diğer dalgaya biner üstüne geri döneriz. Kendi içinde bir döngüdür” diye ekliyor.
[Grafik: M. Furkan Terzi]
Nasıl önlemler alınabilir?
Ertek, kıyılarda mutlaka mantarlar, plastik bariyerler bulunması, bu bariyerlerden ileriye gidilmemesi konusunda uyarılar yapılması gerektiğini söylüyor. Şile’de cankurtaranlara, ambulans teşkilatına, itfaiye ekiplerine bilinçlendirme çalışmaları yaptıklarını belirten Ertek, halkın bilinçlenmesi gerektiğinin de altını çiziyor.
Özellikle kumlu ve sığ plajlarda dikkat edilmesi gerektiğini söyleyen Ertek, dalganın kumlu plajlarda rahatlıkla kanal kazabildiğini ekliyor.
Liman, iskele, balıkçı barınağı gibi insan müdahalesiyle yapılmış yapıların yanlarındaki plajlarda daha kuvvetli rip akıntıları oluşabileceği konusunda da uyarıyor. Ağva Mendireği, Şile Limanı, Karasu Limanı, Akçakoca Limanı örneklerini veriyor.
Tuzlu denizlerde suyun kaldırma gücü daha fazla ve boğulma riski daha az. Karadeniz gibi suyun kaldırma gücünün az olduğu denizlerde ise olası bir rip akıntısında kanala kapılma riski yüksek.
Rip akıntısına kapılmış birine nasıl yardım edilir?
Ertek, bu akıntıya kapılmış birine yardım etmek için iki yöntem olduğunu söylüyor. Bir yöntemde, cankurtaranlar rip dalgasına biniyor ve kişinin paraleline ya da üzerine yüzüyorlar. Boğulma tehlikesi geçiren kişiye can simidi uzatıyorlar ve sahildekiler de ip yardımıyla onları çekiyor.
Diğer metot ise jet ski kullanmak... Bazı belediyelerin jet ski’ler satın aldıklarını söyleyen Ertek, “Bunlar hemen sahilden kişinin üzerine doğru gider. Alır gelir ya da jet ski'nin üzerine alır gelir” diyor.
Ertek, "Rip akıntısına kapılmış birini kendi başınıza kurtarmaya gitmeyin" diyor ve ekliyor:
“Ben çok iyi biliyorum ripi deyip kendiniz eğer sadece kurtarmaya giderseniz… Maalesef birkaç tane cankurtaran arkadaşımızı böyle kaybettik. Çünkü genelde sizi boğar. Yani can havliyle size bir meyleder. Yardım gibi alır canını kurtaracağı için bir can simidi olarak sizi görür. Sizi de öldürür sizi de boğar.”
8.9ºC
Ankara
