Terörle mücadelede yeni dönem başlıyor

OHAL 18 Temmuz'da kaldırılacak yerine terörle mücadele için yeni düzenlemeler yapılacak.

Terörle mücadelede boşluk doğmaması için alınacak tedbirler hızla hayata geçirilecek.

26 maddelik kanun teklifi

AK Parti, önce diğer partiler ile istişare etti. Daha sonra düzenleme AK Parti'nin Grup başkanvekillerinin imzası ile Meclis Başkanlığına sunuldu. 

Yeni sistemin ilk kanun teklifi 26 maddeden oluşuyor. Teklife göre, gözaltı süresi 2 gün olacak, toplu işlenen suçlarda 4 günü geçemeyecek. 

Giriş-çıkış yasağı

Teklif ile valilere yeni yetkiler getiriliyor. Valiler kamu düzeninin bozulduğu hallerde bazı yerlere giriş çıkışı 15 gün yasaklayabilecek. 

Belli yerlerde veya saatlerde bu kişilerin dolaşmalarını, toplanmalarını, araçların seyirlerini düzenleyebilecek veya kısıtlayabilecek.

Tedbirler alınacak

Ayrıca ruhsatlı da olsa her çeşit silah ve merminin taşınması ve naklini yasaklayabilecek.

Tehlikenin veya suç işlenmesinin önlenmesi için sulh ceza hakimi kararı veya askeri mercilerin yazılı emri üzerine, askeri mahallerde kişilerin üstü, araçları, özel kağıtları ve eşyası aranabilecek, suç delilleri koruma altına alınacak.

Arama kararı çıkartılacak

Arama talep yazısında, arama gerekçeleri anlatılacak. Arama kararında veya emrinde aramanın sebebi, konusu ve kapsamıyla yapılacağı yer, zaman ve geçerli olacağı süre yazılacak. 

Aramanın sonucu, arama kararı veya emri veren merci ya da makama bir tutanakla haber verilecek.

Duyarlı kapıdan geçmek zorunlu

Konutta ve yerleşim yerinde ve eklentilerinde önleme araması yapılamayacak.

Asker kişiler dahil askeri mahallere girmek veya çıkmak isteyenler duyarlı kapıdan geçmek zorunda olacak.

Baştan aşağı kontrol

Üstleri, duyarlı kapının ikaz vermesi halinde, metal dedektörle kontrol edilecek.

Eşyaları teknik cihazlardan ve güvenlik sistemlerinden geçirilecek; aracı, teknik cihazlarla, gerektiğinde elle kontrol edilebilecek. 

Askeri mahalleye geçiş izni

Şüphe halinde veya bu cihazların bulunmadığı yerlerde, herhangi bir emir veya karar olmasına bakılmaksızın, kontrol elle yapılabilecek.

Teknik cihazların ikazının sürmesi halinde, bu kişiler ancak elle kontrolü kabul ettikleri takdirde askeri mahallere girebilecek.

Sıkıyönetim Kanunu kalktı

2017 yılında yapılan değişiklikle sıkıyönetim rejimi anayasadan çıkarıldığından, bu düzenlemeye uyum için Sıkıyönetim Kanunu yürürlükten kaldırılıyor.

AİHM düzenlemesi

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) ihlal kararı dışında dostane çözüm ve tek taraflı deklarasyonla sonuçlandırılan başvurular da "yargılamanın yenilenmesi" sebepleri arasına alınıyor.

Böylelikle, AİHM önündeki başvurularda ihlal kararı verilmesinin önüne geçilecek. 

Erbaş ve erlerin üst ve eşya aramaları

Tehlikenin önlenmesi için yazılı emir üzerine, askerlik yükümlülüğünü yerine getiren erbaş ve erlerin üstü, özel kağıtları ve eşyası aranabilecek, gerekli tedbirler alınacak, suç delilleri koruma altına alınacak.

Jandarma erbaş ve erlerin üst ve eşya aramaları da aynı esaslara bağlandı. 

Jandarma bütçesine ödenek

Vardiya yatakhaneleri, gazinolar, sosyal tesisler, özel, yerel ve kış eğitim merkezlerinin sermayeleri, bu tesislerin gelirleriyle üye aidatlarına ilave olarak Jandarma Genel Komutanlığı bütçesine konulacak ödenekten oluşacak.

Bazı giderler genel bütçeden

Vardiya yatakhaneleri, gazinolar, sosyal tesisler, özel, yerel ve kış eğitim merkezlerinin merkezi yönetim bütçe kanunu ile giderler genel bütçeden karşılanabilecek.

Toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanunda değişiklik

Açık yerlerdeki toplantılar ile yürüyüşler gece vaktinin başlamasıyla dağılacak şekilde, kapalı yerlerdeki toplantılar ise saat 24.00'e kadar yapılabilir.

Asayişin bozulmasına neden olmamak şartıyla, açık yerlerde yapılan toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin dağılma saati mahallin en büyük mülki amirinin kararıyla en geç saat 24.00'e kadar uzatılabilir.

İşten atılmalar

Meslek çıkarılmalarına komisyon karar verecek. Meslekten çıkarılan kişiler hakkındaki kararlar 15 gün içerisinde Devlet Personel Başkanlığına haber verilecek.

Pasaport iptal, 15 gün içinde tahliye

Görevden uzaklaştırılanlar veya görevlerine son verilenlerin, silah ruhsatları ve pasaportları iptal edilecek.

Oturdukları kamu konutlarından veya vakıf lojmanlarından 15 gün içinde tahliye edilecekler. 

Rütbeleri alınacak

Görevden alınan kişileri bağlı oldukları kurum ve kuruluşlar kamu görevinden çıkaracak.

Ayrıca askeri hakimlerin askeri rütbeleri, mahkumiyet kararı aranmaksızın alınacak.

Bir daha istihdam edilemeyecekler

Görevine son verilenler bir daha kamu hizmetinde istihdam edilemeyecek, doğrudan veya dolaylı olarak görevlendirilemeyecekler. 

Görevinden çıkarılanların uhdelerinde bulunan her türlü mütevelli heyet, kurul, komisyon, yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu üyeliği gibi görevleri de sona ermiş sayılacak.

Kamu görevleri iptal

Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğünden çıkarılanların, mahkeme kararı aranmaksızın, karar tarihinden geçerli olmak üzere rütbe ve memuriyetleri geri alınacak.

Yeniden kamu görevlerine kabul edilmeyecek ve 15 gün içerisinde Devlet Personel Başkanlığına haber verilecekler. 

Silah ruhsatları alınacak

Görevlerine son verilenlerin silah ruhsatları, gemi adamlığıyla ilgili belgeleri ve pilot lisansları iptal edilecek.

Oturdukları kamu konutlarından veya vakıf lojmanlarından 15 gün içinde tahliye edilecekler ve özel güvenlik şirketlerinin kurucusu, ortağı ve çalışanı olamayacaklar.

Mali ve sosyal hakları ödenecek

Görevine iade edilenlere kamu görevinden çıkarıldıkları tarihten göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakları ödenecek.

Kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebi yapamayacaklar. 

Görevlere iade

Görevlerine iadesi, kamu görevinden çıkarıldıkları tarihteki yöneticilik görevi dışında öğrenim durumları ve hak aylık derecelerine uygun kadro ve pozisyonlara atanmayla yerine getirilebilecek.

Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle bu yasayla idari işlem tesis edilenler ile aynı gerekçeyle suç soruşturması veya kovuşturması yürütülenlerin pasaportları iptal edilebilecek.

İçişleri Bakanlığı pasaportları iptal edebilecek

İlgili pasaport birimine isimleri bildirilen kişilerin eşlerine ait pasaportlar da genel güvenlik açısından mahzurlu görülmesi halinde aynı tarihte İçişleri Bakanlığınca iptal edilebilecek.

Terörle ilişiği tespit edilenlerin rütbeleri alınacak

TSK, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığından ve Emniyet Teşkilat Kanunu kapsamında bulunanlardan, terör örgütleriyle bağı olanların rütbeleri ilgili bakanın onayıyla alınacak.

Bu kişiler görev yaptıkları teşkilata ve kamu görevine yeniden kabul edilmeyecek. Mesleki unvanları ve sıfatlarını kullanamayacaklar. 

İş hayatı sekteye uğrayacak

Silah ruhsatları, emekli kimlikleri, gemi adamlığıyla ilgili belgeleri, pilot lisansları ve ilgili pasaport birimlerince pasaportları iptal edilecek.

Bu kişiler özel güvenlik şirketlerinin kurucusu, ortağı ve çalışanı da olamayacak.

Mesleki haklar iptal

Büyükelçi, vali gibi unvanları ve yüksek mahkeme başkan ve üyeliği, müsteşar, hakim, savcı, kaymakam ve benzeri meslek adlarını ve sıfatlarını kullanamayacaklar.

Bu unvan, sıfat ve meslek adlarına bağlı olarak sağlanan haklardan da yararlanamayacaklar. 

Soruşturmaya başlama süresi

Adli ve idari soruşturma ve kovuşturma yapılması ilgili bakan, Cumhurbaşkanı veya yetkilendireceği Cumhurbaşkanı yardımcısının iznine bağlı olacak. 

Terör örgütleriyle bağı olanlarla irtibatı tespit edildiği için görevden uzaklaştırılanlar veya açığa alınanlara soruşturmaya başlama süresi uygulanmayacak.

1 yıl görevden uzaklaştırma

Disiplin soruşturması sebebiyle görevden uzaklaştırma süreleri bir yıl uygulanacak ve bu süre bir yıla kadar daha uzatılabilecek.

Adli soruşturma ve kovuşturma sebebiyle görevden uzaklaştırma veya açığa alma işlemlerinde değerlendirme süreleri uygulanmayacak.

Görevden uzaklaştırma veya açığa alınma işlemi tesis edilen ve ilgili mevzuatında yer alan süreleri dolan kamu görevlilerinin durumu işlemi tesis eden makamca en geç 3 ay içinde gözden geçirilecek.

TMSF 3 yıl daha kayyum atayabilecek

OHAL süresince terör örgütlerine aidiyet, iltisak veya irtibat nedeniyle Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun (TMSF) kayyum atanmasına ilişkin hüküm 3 yıl daha devam edecek.

İl özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin personel çalıştırılmasına dayalı hizmetlerini karşılayan şirketlerin koruma ve güvenlik hizmeti alanındaki faaliyetlerinde Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun hükümleri uygulanacak.

Özel güvenlik bölümünde görevli yöneticiler

Bu şirketlerin faaliyet alanının koruma ve güvenlik hizmeti olması zorunluluğu aranmayacak. Şirketler faaliyetlerini ayrı bir bölüm halinde yürütecek.

Şirketlerde özel güvenlik alanında istihdam edilen özel güvenlik görevlisi sayısının 10 kişiyi geçmemesi halinde, en az lise mezunu olma ve özel güvenlik temel eğitim şartı sadece özel güvenlik bölümünde görevli yöneticiler için aranacak.

Güvenlik hizmeti verilemeyecek

Bu şirketler, Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun'da yer alan ruhsat harcından muaf olacak. Şirketler kendi kurumları dışındaki özel ve kamu kurumlarına özel güvenlik hizmeti veremeyecek.

Teklifin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, terör örgütlerine aidiyet, iltisak veya irtibat nedeniyle TMSF'nin OHAL süresince kayyum atanması hükmü 3 yıl daha devam edecek.

Ticaret sicili tehlikede

OHAL döneminde yürürlüğe konulan ve TMSF'nin sorumluluklarını düzenleyen kanun hükümleri, fonun kayyum atandığı dosyalar bakımından ceza soruşturması kesinleşinceye kadar uygulanacak.

Soruşturmanın başladığı tarihten TMSF'nin kayyum olarak atandığı tarihe kadar şirket ortakları tarafından yapılmış olan devir işlemleri muvazaalı kabul edilerek geçersiz sayılacak ve ticaret sicilinden resen terkin edilecek.

Kamu görevine iade edilecekler eski pozisyonuna atanacak

OHAL döneminde doğrudan KHK ile ihraç edilip OHAL Komisyonuna başvurusu kabul edilenlere uygulanacak hükümlerin bir kısmı yeniden şekilleniyor.

Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarılan ya da ilişiği kesilenlerle ilgili başvurunun kabulüyle karar Devlet Personel Başkanlığına haber verilecek.

İhraç edilen öğretim elemanları

Ayrıca karar, kadro veya pozisyonunun bulunduğu kuruma, yükseköğretim kurumlarında kamu görevinden çıkarılan öğretim elemanları için YÖK'e söylenecek.

Kamu görevine iade edilecekler, eski kadro veya pozisyonuna atanacak.

Görevden alınan yöneticiler

Ancak müdür yardımcısı veya daha üstü ile bunlara eşdeğer yöneticilik görevindeyken kamu görevinden çıkarılanların atamalarında, yöneticilik görevlerinden önce bulundukları kadro ve pozisyon unvanları dikkate alınacak.

Atamalar 30 gün içinde

YÖK'e haber verilen atama teklifleri hükümde herhangi bir değişikliğe gidilmedi.

Kurumlar, bildirim veya atama teklif tarihini takip eden 30 gün içerisinde atama işlemlerini tamamlayacak.

Başka bir işleme gerek kalmayacak

Bu personelle ilgili kadro ve pozisyonlar, atama onaylarının alındığı tarih itibarıyla diğer kanunlardaki hükümlere bakılmaksızın ve başka bir işleme gerek kalmaksızın ilgili mevzuatı uyarınca ihdas, tahsis ve vize edilmiş sayılacak.

Kadro ve pozisyonlar, herhangi bir şekilde boşalırsa başka bir işleme gerek kalmadan iptal edilmiş olacak.

Atama emri

Atama emri, ilgili kamu kurum ve kuruluşunca Tebligat Kanunu hükümlerine göre ilgililere tebliğ edilecek.

Tebliğ tarihini takip eden 10 gün içerisinde göreve başlamayanların bu maddeden doğan atanma hakkı ile mali hakları düşecek.

2 hafta içinde haber verilecek

Kamu kurum ve kuruluşları, atama ve göreve başlatma işlemlerinin sonucunu, işlemlerin tamamlanmasını takip eden 15 gün içinde Devlet Personel Başkanlığına haber verilecek. 

İlgililerin kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin KHK hükümleri, bu düzenlemedeki kişiler bakımından tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkmış sayılacak.

Tazminat hakkı yok

Görevine iade edilenlere, kamu görevinden çıkarılma tarihlerini takip eden aybaşından göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakları ödenecek.

Bu kişiler, kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamayacak.

Araştırma merkezlerinde istihdam

Göreve iade kararı verilenler ile OHAL Komisyonu'nun başvurusunu kabul ettiği eski kadro, rütbe veya unvanına atanması ilgili bakan onayı ile uygun görülmeyenler, Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı bünyelerinde kurulan araştırma merkezlerinde, istihdam edilecek.

Atamalar 30 gün içinde ilgili bakan onayıyla yapılacak.

Atanma hakkının düşmesi

Tebliğ tarihini takip eden 10 gün içerisinde göreve başlamayanların atanma hakkı düşecek.

Bakanlık atama ve göreve başlatma işlemlerinin sonucunu, işlemlerin tamamlanmasını takip eden 15 gün içinde Devlet Personel Başkanlığına haber verilecek.

Askerlik hizmeti

Personel, önceki statülerinden kaynaklanan rütbe, unvan, kimlik ve sosyal haklarını kullanamayacak, emniyet hizmetleri sınıfındakiler hariç olmak üzere muvazzaf askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılacak.

Talep edenlerin Ordu Yardımlaşma Kurumu üyelikleri devam edecek.

Çalışma grupları da oluşturulabilecek

Araştırma merkezlerinin görev, yetki ve sorumlulukları, kurulacağı iller, çalışma usul ve esasları, ilgili bakanlık tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenecek.

Bakan onayı ile Ankara dışında araştırma merkezlerine bağlı çalışma grupları oluşturulabilecek.

MİT kapsam dışına çıkarılıyor

Terörle mücadele yasa teklifiyle MİT, bilgi edinme kanunu kapsamı dışına çıkarılıyor.

MİT'in tarafı olduğu hukuki uyuşmazlıklarda arabuluculuk uygulanmayacak.

Askeri mahkemelerde yargılama

Seferberlik ve savaş hallerinde, Türk Ceza Kanunu'nun bazı maddelerindeki suçları işleyenler veya bu suçlara katılanlar bölgede yetkili kılınan komutan tarafından gerekli görüldüğü takdirde askeri mahkemelerde yargılanacak.

Komutanın kovuşturma yapabilmesi

Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu'ndaki suçlardan dolayı Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında bölgede yetkili kılınan komutanın kovuşturma yapabilmesi de düzenlendi. 

Kovuşturma, Cumhurbaşkanının, milletvekilleri hakkında TBMM'nin, general ve amiraller hakkında Genelkurmay Başkanlığının, bakan yardımcıları hakkında ilgili bakanların iznine ve yargılama usulüne bağlı olacak.

Yetkili makamlardan izin

Valiler ve kaymakamlar hakkında İçişleri Bakanı; Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Hakimler ve Savcılar Kurulu, Sayıştay Başkan ve üyeleri, hakimler ve savcılar ve bu sınıftan sayılanlar hakkında ise özel kanunlarına göre yetkili kurul ve makamlar izin verecek.

Bu kişiler hakkında yetkili kurul ve makamlar tarafından, hakkında bölgede yetkili kılınan komutanca kovuşturma yapılmasına izin verilmediği durumda, özel kanunlarına göre işlem yapılacak.

Diplomatik dokunulmazlıkla ilgili düzenlemeler saklı olacak.

Gözaltı sürelerine düzenleme

Teklifle, Terörle Mücadele Kanunu'na (TMK) geçici madde ekleniyor.

Ceza Muhakemesi Kanunu'nda yer alan gözaltı süreleri, bazı suçlarla ilgili olarak yeniden düzenleniyor ve ek gözaltı süreleri getiriliyor.

4 güçne çıktı

Gözaltı süresi 2 gün, toplu işlenen suçlarda 4 gün oldu. Gözaltı kararını artık savcı değil hakim verecek ve süreyi 2 kez uzatabilecek. 

Şüphelinin aynı olayla ilgili olarak yeniden ifadesinin alınması ihtiyacı ortaya çıktığında bu işlem Cumhuriyet savcısı veya Cumhuriyet savcısının yazılı emri üzerine kolluk tarafından yapılabilecek.

Askeri mahallerdeki arama

Tutukluluğa itiraz ve tahliye talepleri, dosya üzerinden karara bağlanabilecek.

Tahliye talepleri, en geç 30'ar günlük sürelerle tutukluluğun incelenmesiyle birlikte dosya üzerinden karara bağlanabilecek.

Tutukluluğun incelenme süresi

Tutukluluğun incelenmesi en geç 30'ar günlük sürelerle dosya üzerinden, 90'ar günlük sürelerle kişi dinlenilerek resen yapılacak.

Askeri mahallerde yapılacak arama, Cumhuriyet savcısının nezaretinde askeri makamların katılımıyla adli kolluk görevlileri tarafından yerine getirilecek.

Arama nasıl yapılacak?

Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcının yazılı emriyle de askeri makamların katılımıyla adli kolluk görevlileri tarafından arama yapılabilecek.

Askeri mahallerde yapılacak el koyma işlemi, savcının nezaretinde askeri makamların katılımıyla adli kolluk görevlileri tarafından yerine getirilecek.

El koyma işlemi

Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcının yazılı emriyle de askeri makamların katılımıyla adli kolluk görevlileri tarafından el koyma işlemi yapılabilecek.

Savcı şüphelinin kullandığı bilgisayar ve bilgisayar programlarıyla bilgisayar kütüklerinde arama yapılmasına, bilgisayar kayıtlarından kopya çıkarılmasına, bu kayıtların çözülerek metin haline getirilmesine karar verilecek.

24 saatte karar

Bilgisayar şifresinin çözülememesinden dolayı girilememesi veya gizlenmiş bilgilere ulaşılamaması halinde, çözümün yapılabilmesi ve gerekli kopyaların alınabilmesi için bu araç ve gereçlere el konulabilecek.

Cumhuriyet savcısı tarafından verilen kararlar 24 saat içinde hakim onayına sunulacak. Hakim kararını en geç 24 saat içinde verecek.

Sürenin dolması veya hakim tarafından aksine karar verilmesi halinde çıkarılan kopyalar ve çözümü yapılan metinler derhal imha edilecek.

Kaynak: TRT Haber, AA