Türkiye'den kaçırılan eser ABD'de 14,5 milyon dolara satıldı

ABD'nin New York şehrindeki Christie's Müzayede Evi tarafından düzenlenen açık artırmada, Türkiye'den kaçırılan 5 bin yıllık kadın heykeli "Guennol Stargazer" (Guennol Yıldız Avcısı) yaklaşık 14,5 milyon dolara satılırken, satış müzayede evi dışında toplanan Türkler tarafından protesto edildi.

Türkiye'nin iadesi için hukuki çalışmalar başlattığı Anadolu'dan kaçırılan Guennol Yıldız Avcısı adlı tarihi eser, Christie's Müzaye Evi'nin Rockefeller Center'daki New York merkezinde düzenlenen açık artırmada satışa sunuldu.

Christie's'in "Müstesna Satış" (The Exceptional Sale) 2017 açık artırmasında satışa sunulan Guennol Yıldız Avcısı, 12 milyon 500 bin dolarlık "çekiç fiyatı"yla tüm masraflar dahil toplam 14 milyon 471 bin 500 dolara alıcı buldu.

Türkiye'nin eserin satışı ile ilgili ihtiyati tedbir başvurusu

Christie's Müzayede Evi Küresel Başkanı Jussi Pylkkanen'in yönettiği açık artırmanın başında Pylkkanen, Türkiye'nin ABD mahkemesine eserin satışıyla ilgili ihtiyati tedbir aldırma başvurusunda bulunduğunu bildirdi. Pylkkanen, dava nedeniyle eseri satın alacak kişiden 60 gün süresince para alınmayacağını ve eserin alıcıya bu süreden önce teslim edilmeyeceğini kaydetti.

2 milyon dolardan başlatılan Guennol Yıldız Avcısı'nın açık artırması, yaklaşık 25 dakika sürerken, günün en uzun süren satışı olarak gerçekleşti. Eser 3 kişi tarafından kıyasıya yapılan arttırımda, telefonla bağlanan ve ismi açıklanmayan bir koleksiyoner tarafından satın aldı.

Christie's Müzayede Evi Sözcüsü yaptığı açıklamada, 27 Nisan'da Türkiye tarafından eserin satışının durdurulması için yapılan ihtiyati tedbir kararı aldırma girişiminin ABD Bölge Hakimi Alison Nathan tarafından reddedildiği için açık artırmanın gerçekleştirildiğini bildirdi.

Adını ilk sahibi Gallerli Guennol ailesinden alan eser, New Yorklu özel bir koleksiyoner tarafından müzayedeye kondu.

Daha önce 1966-1993 yılları arasında Guennol Koleksiyonu'ndan ödünç olarak alınan eser ilk defa New York Metropolitan Sanat Müzesi sergilenmişti. Eser, daha sonra aynı müzede 8 Mayıs-17 Ağustos tarihleri arasında "Millattan Önce 3. Milenyum'da İlk Şehirlerin Sanatı" sergisinde de gösterilirken, Avrupa ve ABD'de bir çok müzede de sergilenmişti.

 "200 yıldır devam eden büyük bir soygunun bir parçası"

Arkeoloji Literatüründe "Kilya Tipi" idoller grubuna giren ve Geç Kalkolitik-Erken Tunç Çağı başlarına ait olan geometrik formlu mermer kadın heykeli, Çanakkale ili Kilya Koyu'nda bulunmuştu.

Bu arada, Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı da dün yaptığı açıklamada, müzayedede satışa sunulan eserin, "200 yıldır devam eden büyük bir soygunun bir parçası" olduğunu ve derhal Washington'daki Kültür ve Turizm Bakanlığı Müşavirliği, Büyükelçilik ve New York Başkonsolosluğu üzerinden hukuki girişimde bulunduklarını bildirmişti.

Yasadışı olarak yerlerinden edilmiş kültür varlıkların korunması ve bunların ait oldukları ülkelere iadesini teşvike ilişkin uluslararası mevzuatın çatısını, 1970 tarihli "Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili UNESCO Sözleşmesi" oluştururken, sözleşmenin ülkelerde hukuki bir ceza soruşturmasının yürütülmesini sağlayan bir yaptırım gücü bulunmuyor.

Türkler açık artırmayı protesto etti

Müzayede evinin önünde toplanan bir grup Türk, Türkiye'ye ait eserin satışını protesto etti. Burada bir basın bildirisi okuyan Türkler, eserin kaynağı olan ülkeye teslim edilmesini istediler.

Protestocular ayrıca, "Tarihi eserler insanlığın ortak hazinesidir" ve "Christie's Türk eserine çifte standart uygulama" gibi ifadeler içeren pankartlar açtı.

Protestoda söz alan MUSİAD ABD Başkanı Mustafa Tuncer burada yaptığı açıklamada şunları kaydetti:

"Türkiye'den, Anadolu'dan çalınarak, kaçırılarak, Anadolu'ya ait olan tarihi eserlerin haraç mezat açık artırmalarda, burada New York'ta, Christie's müzayede salonunda satılmasını protesto etmek için toplanmış bulunmaktayız. ABD'de yaşayan Türk Amerikalılar olarak bu tarihi eserlerin tekrardan ait oldukları Anadolu'ya kazandırılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu anlamda hırsızlık sonucu Anadolu'dan kaçırılan bu tarihi eserlerin tekrardan Anadolu'ya ait oldukları yere dönmesini istiyoruz. Bunu protesto etmek için buradayız."