Türkiye'nin 4 yıllık hava kirliliği karnesi

Temiz Hava Hakkı Platformu, video konferans yoluyla gerçekleştirdiği basın toplantısında "Kara Rapor 2020: Hava Kirliliği ve Sağlık Etkisi" başlıklı araştırmasının sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı.

Türkiye'nin 4 yıllık hava kirliliği karnesinin açıklandığı raporda, 2016-2020 yıllarında Türkiye'deki hava kirliliğinin sağlık üzerindeki etkileri değerlendirildi.

Rapora göre, 2019'da hava kirliliği seviyesi, Türkiye'de hava kalitesi hesaplanan 51 ilden yüzde 98'inde Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) sınır değerlerinin, yüzde 70'inde de ulusal sınır değerlerin üzerinde gerçekleşti.

En yüksek hava kirliliği hesaplanan 10 il

Hava kirliliği seviyesi yalnızca Adana ve Hatay'da DSÖ'nün önerdiği sınır değerlerin altında kaldı.

DSÖ'nün belirlediği değerlere göre, geçen yıl hava kirliliğinin en yüksek hesaplandığı ilk 10 il sırasıyla Iğdır, Çorum, Düzce, Manisa, Kahramanmaraş, Sinop, Amasya, Bursa, Erzurum ve Kütahya oldu.

Geçen yıl, 30 ilde yaşayan yaklaşık 18 milyon kişinin yıl boyunca soluduğu havanın kalitesine dair yeterli veri olmadığı için hava kalitesi hesaplanamadı.

Yaklaşık 2 milyon 196 bin kişinin yaşadığı Eskişehir, Muş, Uşak ve Şırnak'ta ise hava kirliliği seviyesi üç yıldır asgari düzeyde dahi bilinmiyor.

Hava kirliliğine bağlı ölüm oranı en yüksek il Iğdır

Rapora göre, 2019'da her 5 ilden 1'inde hava kirliliğinin sağlık etkileri yetersiz veri nedeniyle hesaplanamadı.

Geçen yıl hava kirliliğine atfedilen ölüm sayısının en fazla olduğu üç il sırasıyla İstanbul, İzmir ve Manisa oldu.

İl nüfusuna oranla en çok hava kirliliğine bağlı ölümün yaşandığı il ise geçen yıllarda olduğu gibi 2019'da da yüzde 33,5 ile Iğdır oldu.

Rapora göre, Türkiye'de hava kirliliği DSÖ kılavuz değerine indirilseydi 2019'da tüm ölümlerin yüzde 7,9'u önlenebilirdi.

Hava kirliliği bazı illerde kronik bir sorun haline geliyor

Rapora göre, son 4 yıl boyunca ölçüm ortalamalarına bakıldığında düzenli olarak yüksek derecede kirli hava soluyan Iğdır, Düzce, Manisa, Bursa, Kahramanmaraş ve Afyonkarahisar'da hava kirliliği sorununun çözülmeyen kronik bir sorun haline geldiği anlaşılıyor.

Ardahan, Tunceli, Rize, Artvin ve Bitlis hava kirliliği 3 yıl üst üste en düşük seviyede ölçülen iller olsalar da bu illerdeki hava kirliliği seviyesi DSÖ'nün önerdiği kılavuz değerlerin üzerinde gerçekleşebiliyor.

2020'nin ilk yarısında iyileşme

Rapora göre, Kahramanmaraş, Kütahya ve Zonguldak'ta Ocak ayında kapatılan kömürlü termik santrallerin ve yeni tip koronavirüs (COVID-19) salgınıyla mücadele kapsamında alınan tedbirler nedeniyle azalan trafik sonucu bu yılın ilk yarısında Adana, Ankara, Bursa, İstanbul ve İzmir hava kalitesinde iyileşme görüldü.

Ancak santrallerin tekrar açılması ve kaldırılan seyahat kısıtlamaları sonucunda artan hareketlilik nedeniyle Haziran'da hava kirliliği seviyesi tekrar yükselmeye başladı.