Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) 100. kuruluş yıl dönümü ile 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'na yönelik 113 sayfalık Çocuk Bülteni'nde Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün 23 Nisan'ı yalnızca Türk çocuklarına değil, tüm dünya çocuklarına armağan ettiği vurgulandı.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlanan bültende, Türkiye'de geçmişten bugüne çocuklar için yürütülen hizmetler yer alıyor. Ayrıca bültende, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemindeki çocuk koruma politikaları, Çocuk Hakları Sözleşmesi, çocuk koruma mevzuatının gelişimi ile nüfus içinde çocukların yeri kapsamlı bir şekilde anlatıldı.
AB ülkelerinin çocuk nüfus ortalaması yüzde 18,7
Bültende çocuklarla ilgili dikkat çekici istatistiklere de yer verildi. Buna göre, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri içerisinde, 0-18 yaş aralığında en yüksek nüfusa sahip ülke, yüzde 24,8 ile İrlanda. Bunu sırasıyla Fransa (yüzde 21,9), Birleşik Krallık (yüzde 21,1) ve İsveç (yüzde 21) takip etti. AB ülkelerinin çocuk nüfus ortalaması ise yüzde 18,7 olarak hesaplandı.
Türkiye ise 2019 sonu itibarıyla yüzde 27,5'e ulaşan çocuk nüfus oranıyla tüm AB ülkelerini geride bıraktı. Türkiye nüfusunun 22 milyon 876 bin 798'ini 0-18 yaş aralığı çocuklar oluşturdu. Türkiye'deki çocuk nüfus oranının, AB ülkeleri çocuk nüfusu ortalamasından yüzde 8,8 daha yüksek olduğu kaydedildi. 6 milyon 461 bin 39'la 4-6 yaş grubu çocuklar, Türkiye'nin çocuk nüfusu içinde en yoğun grup oldu.
AB ülkeleri içerisinde Almanya (yüzde 16,4) ve İtalya (yüzde 16,2) AB çocuk nüfusu oranının en düşük olduğu ülkeler arasında yer aldı.
Çocuk nüfusu 2080'de ne olacak?
TÜİK'in nüfus projeksiyonlarının da aktarıldığı bültene göre, 1935'te nüfusun yüzde 45'ini, 1970'te yüzde 48,5'ini, 2000'de ise yüzde 35,2'sini oluşturan çocuk nüfus oranının, AB ülkelerine kıyasla yüksek olmasına karşın, düşüş eğiliminde olduğu belirlendi.
Çocuk nüfusunun, toplam nüfusa oranının 2023'te yüzde 27'ye, 2040'ta yüzde 23,3'e ve 2080'de de yüzde 19'a gerileyeceği öngörüldü.
Okullaşma oranı ilköğretimde yüzde 90
Türkiye'de Aralık 2019 itibarıyla 0-6 yaş grubu çocuklara hizmet sunan 32 bin 542 kreş ve anaokulunda, toplam 1 milyon 612 bin 455 çocuk hizmet alıyor.
Okul öncesi eğitimin her yaş grubunda yıllara göre artış gösterdiği belirtilen bültende, 2018–2019 eğitim öğretim yılında 3-5 yaş grubunda oranın 39,1'e, 4-5 yaş grubunda 50,8'e ve 5 yaş grubunda 68,3'e yükseldiği kaydedildi. Bültende MEB verilerine göre, net okullaşma oranlarının ilköğretimde yüzde 90'ın üzerine, ortaöğretimde ise yüzde 85'e ulaştığına işaret edildi.
3 bin 300 çocuk kreşlerden ücretsiz yararlanıyor
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının dezavantajlı durumdaki çocuklar için yürüttüğü çalışmalar hakkında da bilgi verilen bültende, Bakanlığın açılış izni verdiği özel kreş, gündüz bakımevleri ile özel çocuk kulüplerinin kapasitelerinin yüzde 3'ünü okul öncesi eğitimden yararlanamayan dezavantajlı çocuklara ayırmak zorunda olduğu anımsatıldı.
Bu kapsamda, toplam 3 bin 300 çocuk, özel kreş, gündüz bakımevleri ile özel çocuk kulüplerinden ücretsiz olarak yararlanırken, ücretsiz olarak desteklenen çocuklar arasında en yoğunluklu grubun ekonomik gücü yeterli olmayan ve tek ebeveyni ile yaşayan çocukların oluşturduğu ortaya kondu.
Ailelere aylık ortalama 1023 lira ödendi
Ekonomik açıdan dezavantajlı durumdaki çocukların öncelikle aileleri yanında desteklenmesi amacıyla yürütülen Sosyal Ekonomik Destek (SED) hizmetinden faydalanan çocuk sayısı 2019 sonu itibarıyla 128 bin 47'ye ulaştı. Bakanlık, SED kapsamında 2020 yılı itibarıyla ailelere aylık ortalama 1023 lira ödedi.
Ayrıca SED'in etkinliğinin artırılmasına ilişkin Okul Destek Projesiyle de 5. ve 8. sınıf aralığında eğitimine devam eden 15 bin 740 çocuğun sosyal, kültürel, sportif ve akademik faaliyetlerden faydalanması sağlandı.
Mart 2020 itibarıyla 7 bin 435 çocuk koruyucu aile yanına yerleştirildi. Koruyucu aile yanındaki çocukların 789'unu engelli çocuklar, yüzde 3,5'unu ise yabancı uyruklu çocuklar oluşturdu.
Rehberlik desteği de veriliyor
Mobil ekipler aracılığıyla Haziran 2017'den bugüne kadar sokakta çalıştırıldığı saptanan 20 bin 176 çocuğu bu durumdan kurtaran Bakanlık, risk altındaki çocukların, Sosyal Hizmet Merkezleri aracılığıyla izlenebilmesi için başlatılan "Çocuklar Güvende Programı" kapsamında 32 bin 665 izleme çalışması gerçekleştirdi.
Öte yandan koruma ve bakım altında bulunan yaklaşık 14 bin çocuğun ev ortamında büyüyebilmesi amacıyla koğuş tipi yurtları kapatarak, Çocuk Evleri sistemini uygulamaya alan Bakanlık, çocukların eğitim süreçlerinin yanında sosyal ve kültürel gelişimlerini de destekledi.
Toplam 2 bin 225 çocuk, devlet desteğiyle özel okulda eğitim alırken, kuruluş bakımında 1910'u lisanslı, 23'ü de lisanslı milli sporcu çocuk bulunuyor. Bakanlık, kuruluş bakımından ayrılan binlerce gence iş ve sosyal hayatlarına uyumlarını kolaylaştırmak amacıyla da rehberlik desteği veriyor.
16ºC
Ankara
