Seçim idaresi kapsamında Osmanlı Devletinde, 1877'de "Talimat-ı Muvakkate" adlı geçici yönetmelikle seçim komisyonu kuruldu. Cumhuriyet döneminde ise yargı denetimi, yönetimi ve gözetimindeki ilk seçimler 1950'de yapıldı.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Muharrem Akkaya YSK'nın 16 Şubat 1950'de 5545 sayılı Milletvekilleri Seçimi Kanunuyla kurulduğunu, il ve ilçelerde seçim kurulları oluşturulduğunu, 1961 ve 1982 Anayasalarında da yer aldığını anlattı.
Anayasa'da YSK'nın görevlerinin sayıldığını belirten Muharrem Akkaya, kurulun, seçimlerin başlamasından bitimine kadar seçimin düzen içerisinde yürütülmesi, yönetilmesi ve dürüstlüğün sağlanması için bütün işlemleri yapmak ve yaptırmakla görevli olduğuna dikkat çekti.
Muharrem Akkaya, seçim takviminin başlangıcından oy verme gününe ve kesin sonuçların ilanına kadarki süreçte yapılan işlemlerle idari görevin, yolsuzlukların, itiraz ve şikayetlerin incelenmesiyle de yargısal görevin yerine getirildiğine dikkati çekti.
YSK 11 üyeden oluşuyor
Kamuoyunda YSK'nın sadece milletvekili genel seçimlerini yapan bir kurulmuş gibi bilindiğini söyleyen Akkaya, şöyle konuştu:
"YSK, milletvekili genel seçimlerinin yanı sıra, mahalli idareler seçimlerini, cumhurbaşkanı seçimini, Anayasa değişiklikleriyle ilgili kanunların halk oyuna sunulmasına ilişkin işlemleri yapmaktadır. Ayrıca bunlara ilave olarak YSK, Anayasa'nın 135. maddesinde belirtilen kanunla kurulan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının seçimlerini, yani siyasi parti, sendika, birlik ve oda seçimlerini de ilçe seçim kurulu aracılığıyla yaptırmaktadır. YSK 11 üyeden oluşuyor, bu üyeler, 6'sı Yargıtay, 5'i Danıştay üyeleri arasından seçilen yüksek yargıçlardan oluşuyor. Bu 11 üye kendi arasından gizli oy ve salt çoğunlukla bir başkan ve bir başkanvekili seçmektedir."
Kurulda 5 siyasi partinin temsilcisi yer alıyor
Kurul üyelerinin görev süresinin 6 yıl olduğunu belirten Akkaya, YSK'de ayrıca genel seçimlerde en çok oyu alan 4 siyasi partinin, TBMM'de grubu bulunan partilerin temsilcilerinin yer aldığını, oy verme yetkileri olmayan bu temsilcilerin kurulun tüm çalışmalarına katıldığını, görüşlerini belirtebildiğini anlattı.
Muharrem Akkaya, "Şu anda kurulda 5 siyasi partinin temsilcisi yer almaktadır. Böylece YSK şeffaf şekilde çalışmış oluyor. Bu temsilciler, tartışmalara, kararlara, komisyon çalışmalarına, seçim hazırlıklarına, seçim sonundaki kurulun tüm çalışmalarına iştirak ediyor" dedi.
"SEÇSİS kendisini kanıtlamış bir sistemdir"
Seçmen kütüklerinin güncel olarak tutulduğu, seçimle ilgili her türlü verinin, bilginin ve belgenin üretildiği, güvenli şekilde saklandığı ve siyasi partilerle paylaşıldığı Seçim Bilişim Sistemi (SEÇSİS) milli bir yazılım.
İlçe seçim kurullarınca, seçim günü öncesi, seçim günü ve seçim günü sonrası işlemlerin tamamının SEÇSİS üzerinden yapıldığının altını çizen söyleyen Akkaya, şöyle konuştu:
"Seçim Bilişim Sistemi kapsamında kullanılan uygulama yazılımı ve sistem mimarisi tamamen yerli ve özgündür. Sistem, seçim mevzuatımıza uygun olarak geliştirilmiş milli bir yazılıma sahiptir, internete açık olmadığından dış müdahalelere de kapalıdır. Seçimle ilgili tüm faaliyetler dış dünyaya kapalı olan bu bölümde yürütülmektedir. SEÇSİS 2007 yılından bugüne 2 cumhurbaşkanı seçiminde, 5 milletvekili genel seçiminde ve 3 anayasa değişikliğine ilişkin kanunların halk oyuna sunulmasında ve 3 mahalli idareler genel seçiminde YSK ve siyasi partiler tarafından başarılı bir şekilde kullanılmış ve kendisini kanıtlamış bir sistemdir. Bizim sadece genel seçimlerde adını duyduğumuz SEÇSİS neredeyse her gün, her hafta birçok küçük çaplı oda, birlik, siyasi parti ve sendika kongre seçimlerinde de kullanılmaktadır. Mart ayında yaklaşık 50 yerde muhtarlık ve ihtiyar heyeti seçimi yapılacaktır, burada da sistem kullanılacaktır."