Dağlar delinerek inşa edilen devasa tüneller, yüksekliği 50 metreyi aşan viyadükler, köprüler...
"Çift eğrilikli beton kemer kategorisinde" dünyanın 3'üncüsü, Türkiye'nin ise en büyük barajı.
TRT Haber'in Sıcak Nokta ekibi, Artvin'de yükselen Yusufeli Barajı'ndaki çalışmaları görüntüledi.
Projenin temeli 9 yıl önce atılmıştı. 5 bine yakın işçi ve mühendis, gece gündüz demeden çalıştı, çalışmaya da devam ediyor.
Projenin yapım sürecine ilişkin bilgi veren Yusufeli Barajı ve HES Şube Müdürü Sezai Yıldız, "Yusufeli Barajı ve HES projesine 26 Şubat 2013 tarihinde cumhurbaşkanımızın video konferans yöntemiyle katılımları ile temel atma töreni gerçekleştirildi. Baraja biz ilk önce derivasyon tüneli ile başladık. Derivasyon tünelinin yaklaşık 8 ayda tamamlanmasının akabinde baraj kazı çalışmaları ve ulaşım yolları inşaatları ile devam ettik" dedi.
Gövde yüksekliği 275 metre
Barajın gövde yüksekliği 275 metre. Bir başka ifade ile boyu 100 katlı gökdelene eşdeğer.
Yusufeli Barajı'nın gövde yüksekliği 8 yıl gibi kısa bir sürede tamamlandı. 28 sütundan oluşan mühendislik harikası barajın gövdesi için ise 4 milyon metreküp beton döküldü.
"Barajımız su tutmaya hazır hale geldi"
Barajın su tutmaya hazır hale geldiğini söyleyen Yıldız, "2015 yılında kazı çalışmalarındaki imalatlarımızı tamamladık. Devamında ulaşım tünellerindeki imalatlar ile beraber 2018 yılında baraj gövdesi imalatları süreci başladı. Toplamda 4 milyon metreküp olan gövde beton dökümünü 3 yıllık zaman zarfında, 2021 yılının Temmuz ayında bitirmiş durumdayız. Yıl sonu itibarıyla da su tutma anlamında bütün eksiklikler tamamlanarak barajımız su tutmaya hazır hale geldi" açıklamasını yaptı.
Gövdenin tamamlanması hiç de kolay olmadı. Çünkü coğrafya oldukça zorluydu. Bu yüzden tonlarca ağırlıktaki iş makineleri, beton mikserleri, vinçler ile havadan taşındı.
"88 dereceye varan eğimlerde kazı çalışması yapıldı"
Zorlu koşullara rağmen çalışmaların aralıksız devam ettiğini vurgulayan Yıldız, "Burada yaklaşık 88 dereceye varan eğimlerde kazı çalışması yapıldı. Yaklaşık 7 bin civarında ön germeli arka sistemi yaptık. Yerin yaklaşık 80 metre derinliğine uzanan kablolu ön germe sistemi ile kazı destekleme çalışmaları tamamlandı. Kazı destekleme çalışmaları sırasında her yere ulaşım olmadığından, bizim kurduğumuz kablolu vinç sistemi ile iş makineleri belli bir yere havada nakledilerek sürece katkı sağlandı" sözlerine yer verdi.
Rekor kırıldı: Bir günde 8 bin metreküp beton döküldü
Gövde inşaatında bir de rekor kırıldı. Bir günde 8 bin metreküp beton döküldü.
Baraj, 2 milyar 200 milyon metreküp su tutma kapasitesine sahip olacak. Üretilen enerji, 2,5 milyon kişinin elektrik ihtiyacını karşılayacak. İstihdamın yanı sıra ekonomiye de katkısı büyük.
"Ekonomiye 225 milyon dolar katkı sağlayacak"
Proje Müdürü Feridun Ünsal ise, "Yusufeli Barajı 558 megavat kurulu gücü ile yıllık toplamda 1088 cigavatsaat enerji hacmine sahip olacaktır. Bu da yaklaşık Antalya ili büyüklüğündeki bir şehrin enerjisini karşılayacak şekilde olacaktır. Yıllık ekonomiye katkısı 225 milyon dolar olan bu yapı, enerji üretmeye başladığında 7 yılda kendisini amorti edecek. Yani 100 yıl boyunca bu tesis ilave bir yatırım bedeli gerektirmeden, sadece bakım onarım bedeli harcanarak ekonomimize katkı sağlayacaktır" değerlendirmesinde bulundu.
Baraj, ülkenin iş gücüne de önemli katkı sağladı. Yurdun dört bir yanından, binlerce işçi ve mühendis barajın yapımında görev aldı.
"Binlerce kişi buradan ekmek kazanıyor"
Tünel işçisi, "Samsun Çarşambalıyım. 3 yıldır burada çalışıyorum. Kalıp ekip başlığı yapıyorum. Buradan binlerce kişi ekmek kazanıyor. Burası bize tecrübe kattı" dedi.
Elektrik Mühendisi Cansu Yıldız, şunları söyledi:
"Yaklaşık 4 yıldır burada çalışıyorum. Mezun olduktan sonra burada çalışmaya başladım. Burası benim için çok büyük bir deneyim oldu. Barajın birçok noktasında görev aldım. Bildiğimiz birçok şeyi burada uygulama şansı bulduk."
Şantiye alanı; yatakhaneleri, yemekhaneleri ve sosyal yaşam alanları ile adeta bir ilçe görünümünde.
Santral binası bitme aşamasında
Suyun elektriğe dönüştüğü santral binası da bitme aşamasında. 4 katlı inşa edilen bina, yer altı mantar tipi özelliğinde. 33 metre genişlik, 50 metre yükseklik ve 110 metre de uzunluğa sahip.
Barajın kalbi olan santral binasındayız. Her bir grupta gücü 186 megavat, toplam ağırlığı ise 460 ton olan 3 adet türbin jenaratör bulunuyor. Suyun elektriğe dönüşeceği santral binasında yıllık 1888 cigavat enerji üretilecek. Bu da ülkemizin yaklaşık olarak yüzde 2'lik hidroelektrik ihtiyacını karşılayacak.
"En kısa zamanda enerji üretimine geçmeyi planlıyoruz"
Makine Mühendisi Canberk Demirkan, "3 ünitede imalatlarımız ve montajlarımız devam etmektedir. İki ünitemizin hemen hemen tüm sağ montajları tamamlanmış durumda olup bir tane ünitemizde de yüzde 75 mertebesinde elektromekanik montajımız tamamlanmış bulunmakta ve en kısa zaman içinde testlere başlayıp enerji üretimine geçmeyi planlıyoruz" açıklamasını yaptı.
Yeni ulaşım ağları yapılıyor
Bir başka tatlı heyecan da yeni ulaşım ağında yaşanıyor. Barajın tamamlanmasıyla su altında kalacak yolların yerine yenileri yapılıyor. Yolun 41 kilometresi ise şuan trafiğe açık.
Yol yapım çalışmalarıyla ilgili bilgi veren Relokasyon Yolları Proje Müdürü Ali Kemal Alan, şunları söyledi:
"Yusufeli relokasyon yolları 60,2 kilometre olup bu 60,2 kilometrenin 39 adet tünelinin uzunluğu da yaklaşık 56,7 kilometre. 19 adet köprülerin de toplam uzunluğu 3,6 kilometreden oluşmaktadır."
Köprü ve viyadüklerin bulunduğu yeni ulaşım ağında 56,7 kilometre 39 tünel inşa edildi. Tamamı biten tünellerin 24 tanesi de trafiğe açıldı.
Viyadüklerin yapımı da tamamlandı
Yusufeli merkez viyadüğü dışında, 4'ü özel tasarım viyadüklerin yapımı da tamamlandı. Bu viyadüklerin inşasında dengeli konsol ve dökme sistemi kullanıldı.
Böylece son teknoloji sayesinde zorlu vadilerde iskele ayağına ihtiyaç duyulmadı. Küçülen kalıp boyutları sayesinde ise hem alandan hem de zamandan tasarruf edildi.
Ülke öz kaynakları ile inşa edilen Yusufeli Barajı ve Hidroelektrik Santrali, artık enerji üretimi için gün sayıyor.
Haber: Nesibe Şener
Kamera: Cahit Yıldırım, Ertan Koçak
5.7ºC
Ankara
