5 soruda deprem bölgesindeki kiracıların hakları

Kahramanmaraş merkezli depremlerde 202 bin bina ve 582 bin bağımsız bölümün acil yıkılacak, ağır hasarlı veya yıkık olduğu tespit edildi. Devam eden hasar tespit çalışmaları sonucunda bu sayının artması bekleniyor.

Deprem bölgesinde bulunan binalarda ev sahiplerinin yanı sıra pek çok kiracı da oturuyor. Kiracıların çoğu ise deprem nedeniyle doğan haklarını bilmiyor. Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuz Sadık Aydos, Türk Borçlar Kanunu’na göre deprem bölgesinde yaşayan kiracıların haklarını TRT Haber için anlattı. İşte 5 soruda depremden etkilenen kiracıların hakları…

1. Kira konusu taşınmazın depremde kullanılamaz hale gelmesi kira ilişkisini ne şekilde etkiler?

Deprem nedeniyle yıkılan veya ağır hasarlı olduğu için yıkılacak olan taşınmazlardaki kira sözleşmesi kendiliğinden sona ermiş kabul edilir. Zira ev sahibinin kira konusu taşınmazı, kiracının kullanımına hazır halde bulundurmaması nedeniyle borcu imkansız hale gelir.

[Fotoğraf: AA]

2. Deprem nedeniyle kullanılamaz hale gelen taşınmazlar için kiracı kira bedelini ödemek zorunda mıdır?

Kiracının kira bedelini ödemesi, kira konusu taşınmazı kullanmasının karşılığıdır. Taşınmazın kullanılamaz hale gelmesi durumunda doğal olarak kiracının kira bedelini ödeme sorumluluğu ortadan kalkar. Deprem meydana gelmeden önceki kullanımlar için kiracının borcu devam eder. Söz gelimi her ayın 15'inde kira bedelini “otur-öde” şeklinde ödeyen kiracı, 15 Ocak ile depremin meydana geldiği 6 Şubat tarihleri arasındaki günlerin karşılığı olan kira borcunu ödemek zorundadır.

3. Depremde yaşadığı korkudan ötürü farklı bir ile taşınmak isteyen kiracıların hakları nedir?

Kiralanan taşınmazın depremde hiçbir hasar görmemesi halinde kira ilişkisi devam eder. Deprem esnasında ve sonrasında ağır korku ve travma yaşayan kiracı, farklı bir ile taşınmak için kira sözleşmesini feshedebilir. "Olağanüstü fesih" olarak nitelendirilen bu yola başvurmak için 3 aylık süreye uyulması gerekir. 3 aylık süre zarfında kiracı kira bedelini ödemeye devam eder. Bu feshin yapılması için dava açmaya gerek yoktur. Ancak fesih bildiriminin yazılı yapılması gerekir.

[Fotoğraf: AA]

4. Deprem nedeniyle zarara uğrayan kiracı, ev sahibine karşı dava açabilir mi?

Kiralanan taşınmazın depreme dayanıklı olmaması, ilgili mevzuata aykırı yapılması hallerinde, bu durumu bilerek kiraya veren ev sahibi kiracının uğradığı zararı tazmin etmek zorundadır.

5. Kiracının deprem nedeniyle hasarlı olan taşınmazda bulunan eşyasının bedeli ne olacak?

Depremden sonra can güvenliği gibi nedenlerle taşınmaza giriş yasaklanmışsa kiracı tahliyeye zorlanamaz. Bu durumda doğal olarak ev sahibinin de kiracının mallarını koruma yükümlülüğü söz konusu değildir. Taşınmaza giriş yasaklanmamakla birlikte kiracının veya yakınlarının tedavi sürecinin devam etmesi, yaşanılan üzüntü gibi nedenlerle deprem bölgesindeki eşyanın alınamaması halinde somut olay çerçevesinde karar verilmesi gerekir.