Denizli'de yarım asırlık lezzet: Gardiyan dondurması

Denizli'nin Honaz ilçesinde 5 yıl gardiyanlık yapan Mevlüt Birlik, 1968 yılında emekli olduktan sonra ailesini geçindirmek için evinde belli miktarda taze inek sütü, sahlep bitkisi ve gül kokusunun karışımından elde ettiği dondurmayı yapıp sattı.

Beğenerek tüketilen dondurma, ilçe halkının hafızasında "gardiyan dondurması" olarak yer edinince her yaz mevsiminde severek tüketilen bir tat oldu.

Mevlüt Birlik, 1999 yılında geçirdiği kalp rahatsızlığı nedeniyle hayatını kaybetti. İşi öğrettiği oğlu Avni ve gelini Havva Birlik dondurmacılığa devam etti ancak oğlu da aynı yıl aynı nedenle yaşamını yitirince, "gardiyan dondurması"nın son ustası olarak gelini işin başına geçti.

Kadın eli değince 6 çeşide çıktı

Hayatta kalan tek oğlu Kamil ile işine dört elle sarılan Havva Birlik, yaklaşık 20 yıldır malzemesi, tadı ve kalitesinden ödün vermeden 6 çeşide çıkardığı dondurmayı marka haline dönüştürdü, bunun ilçede aranan bir lezzet olmasını sağladı.

Kayınpederi ile eşinin vasiyet ettiği tadın yaşaması için 20 yıldır mücadele eden Birlik, yarım asırdır ayakta kalmayı başaran "gardiyan dondurması"nın bir günlük hikayesini anlattı. 

"Gardiyan dondurması"nın kendisi için çok özel olduğunu ifade eden Birlik, "Bu dondurmayı sevdiğim için hep 'gardiyandan' almaya çalışırdım. O vesileyle de eşimle tanışmıştım. Ayrıca eşim hastanede yatarken ölmeden önce 'bu işi sakın bırakma, ata yadigarı mesleğimizle çocukları büyüt' diye tavsiyede bulunmuştu. Ben de o günden bu yana devam ediyorum" dedi.

"Gün ağarınca 'Bismillah' deyip işe koyuluyorum" diyen Birlik, bir gün içindeki tüketime yetecek miktarda temin ettiği taze inek sütünü 120 dereceye ulaşacak şekilde kaynattığını, daha sonra hazırda tuttuğu belli orandaki şeker ve saleple karıştırarak dondurma makinesine aktardığını belirtti.

Yeterli miktarda harmanladığı karışımı daha sonra soğutma kaplarına döktüğünü aktaran Birlik, öğle saatlerine doğru dondurmanın hazır hale geldiğini söyledi.

"Tadan herkes beğeniyor"

Honazlıların "gardiyan dondurması"nı çok sevdiğini, bu tadın ilçeye has olduğunu belirten Birlik, "Her gün yapıyorum. Damak tadına sevgimi katıyorum. Çevre illerden misafirliğe gelen herkes buradan dondurma yiyip öyle gider. Ya da evlerine götürürler. Şimdiye kadar beğenmeyene rastlamadım" dedi.

Birlik, yerel bir lezzet olan dondurmasını muhafaza ederek gelecek kuşaklara devretmek için gayret ettiğini, markalarının tescil edilmesi için çalışma yaptığını aktararak, "Gelirimiz bu. Onun için çalışıyoruz. 'Çok iyi yapıyorsun, sakın bırakma' diye söyleyen çok oluyor. Büyük oğlum dedesinin ismi olduğundan herkes onu gardiyan diye çağırırdı. 'Gardiyan dondurma getir' diyorlardı. Ben de çocukluğumda bile 'dondurma alacaksınız gardiyandan alın gelin' derdim" ifadelerini kullandı.

Dondurma satışını mayıs ayında başlayıp eylül ayına kadar sürdürdüklerini anlatan Birlik, "Günde ortalama 40- 50 kilo satıyorum" diye konuştu.

Annesiyle birlikte müşterilere hizmet eden 22 yaşındaki Kamil Birlik de, geleneksel tadı sürdürmek istediklerini belirterek, "Dondurmamızın ünü il sınırlarını aşmış. Burada yaşayan insanlar zamanla dışarıya gidiyorlar. Orada onların sayesinde tanınırlığı artıyor. Dondurmada süt kokusu olmasın diye gül kokusu tercih etmiş dedemler. Onlar çok denemiş bu tadı yakalamak için. Onlar tutturmuş biz de aynı şekilde devam ediyoruz. Dışarıdan dondurma satmaya gelenler bile bizim dondurmamızdan tüketiyor. İlçemizde hazır dondurma tüketilmez. Dondurmacılar bile bizden dondurma yemeden gitmiyor" dedi.

"Buradaki lezzet hiçbir yere uymuyor"

Müşterilerden 57 yaşındaki Aysel Keyci ise, küçük yaştan beri "gardiyan dondurması" yediklerini söyleyerek, "İlkokul yıllarında dedelerinin elinden yerdim, sonra babalarından sonra eşinden yemeye devam ediyoruz" ifadelerini kullandı.

Müşteri Fahrettin Yurtseven de, "Buradaki lezzet hiçbir yere uymuyor. Her gün yemesem bile iki günde bir yerim. Biz geldik mi 10 kişi geliyoruz arkadaşlarla. Yılların vazgeçilmez lezzeti var burada" diye konuştu.

Kadime Varol ise, "Beğenerek alıyoruz. Tadı çok güzel. Biraz farklı, içinde gül suyu olduğunu biliyoruz. Onun için de alıştık herhalde. Damak tadı. Herkes severek yiyor zaten" ifadeleriyle beğenisini dile getirdi.

Kaynak: AA