Meteoroloji Genel Müdürlüğüne göre, dar bir alandaki ani basınç değişikliğiyle meydana gelen hortumlar, girdap şeklindeki çok şiddetli rüzgarlar olarak biliniyor.
Hortum anında, atmosferde ani basınç değişikliğine sebep olan sıcak hava, çok büyük bir hızla yükseliyor.
Basınç ve sıcaklıktaki bu ani değişiklik, çok kısa zamanda şiddetli rüzgar doğururken, hava yükselmeye devam ettikçe rüzgarın hızı daha da artıyor ve kuvvetli bir girdaba dönüşüyor.
Dikey akımlar yıkılanları havaya uçurabiliyor
Girdabın ortasında hızla yükselen hava giderek soğuduğundan, içindeki su buharı yoğunlaşıyor. Bu da ortası grimsi beyaz renkli bir hal alan hava kütlesinin hortum gibi görünmesine yol açıyor.
Saatte yüzlerce kilometre hız yapabilecek kadar güçlü olan hortumların içindeki yatay rüzgarlar arabaları, ağaçları, evleri bile yıkabilecek potansiyel taşıyor. Dikey olan akımlar ise yıkılanları havaya uçurabiliyor.
Türkiye'deki hortumlar kısa süreli
Dünyada en çok ve kuvvetli hortumlar ABD'de görülürken, bu ülkede yılda ortalama 800 hortum meydana geliyor.
Türkiye'de çok yoğun görülmeyen hortumlar, dar bir alanda kısa sürede, hafif ve orta şiddette oluşuyor. Hortumlar Türkiye'de çok düz bölgelerde hava katmanları arasındaki basınç değişiminin çok ani olduğu durumlarda yaşanıyor. Ülkede bu hava olayının büyük bölümü Akdeniz kıyılarında oluşan deniz hortumları olarak görülüyor.
Bodrum ya da zemin katlarda beklenmeli
Hortum esnasında yapılması gerekenler de önem taşıyor. Buna göre, hortum görüldüğünde su, elektrik ve gazın kaynağından kesilmesi gerekiyor.
Şiddetli şimşekle birlikte gözlenen fırtınalar bölgeyi tehdit etmeye başladığında, en son bilgi ve talimatları almak için haber yayınlarının takip edilmesi öneriliyor. Bir hortum görüldüğünde, pencereden, kapılardan ve dış duvarlardan uzakta kalmaya dikkat edilmesi tavsiye ediliyor.
Başın, düşen nesnelerden ya da uçuşan döküntülerden korunması gerekiyor. Bodruma, zemin katına gidilmesi önem taşıyor. Eğer bodrum yoksa alt kattaki tuvalet, koridor gibi bir iç bölümde beklenmesi öneriliyor. Kapalı mekanlarda, ağır bir masa gibi dayanıklı bir şeyin altına girilerek, tehlike geçinceye kadar orada kalınması da alınabilecek önlemler arasında bulunuyor.
Araçtakiler hortumdan kaçmaya çalışmamalı
Okulda, herhangi bir sağlık biriminde, fabrika ya da alışveriş merkezinde olanların önceden belirlenmiş sığınak yerlerine gitmesi gerekiyor.
En alt kattaki iç koridorlar genellikle en güvenilir yer olarak görülürken, pencerelerden ve açık yerlerden uzak durulması tavsiye ediliyor. Gökdelende olanların ise mümkünse en alt kattaki küçük iç odalara ya da koridorlara ulaşmaya çalışması önem taşıyor.
Araçta olanların derhal oradan çıkarak daha dayanıklı bir yapıya gitmesi öneriliyor. Eğer yakınlarda bir sığınak yoksa en yakın hendeğe ya da dar ve derince su kanalı içine girilerek, ellerin başa siper yapılması ve yüzü koyun uzanılması alınabilecek önlemler arasında gösteriliyor. Araba veya başka bir araç içinde olanların hortumdan kaçmaya çalışmaması gerekiyor. Araçlarla bu fırtınaların süratli ve düzensiz hareketiyle başa çıkılmasının mümkün olmadığının altı çiziliyor.
Kaynak: AA
0.4ºC
Ankara
