İlklerin çarşısı “Anafartalar”

Hacı Bayram-ı Veli Camii, Atatürk heykeli, Eski Meclis... Ulus deyince akla ilk gelenlerdendir. Anafartalar Çarşısı da bu bölgede sanki saklı kalmış bir müze olarak karşımıza çıkıyor. İlk yürüyen merdiven, ilk cephe asansörü ve katlardaki duvarlara özenle yerleştirilmiş seramik çalışmalarının yer aldığı çarşının hikâyesi, 1960’lı yıllara dayanıyor.

O dönemde çarşı projesi için bir yarışma açıldı. Yarışmayı Ferzan Baydar, Affan Kırımlı, Tayfur Şahbaz’ın projesi kazandı. Çarşının dekorasyonunu ise mimar Ruşen Dora yaptı.

İlkler “Anafartalar”da

Yakın tarihte birçok ilkleri barındıran Anafartalar Çarşısı’nı, İşletme Müdürü Mehmet Açici ile konuştuk. Açici, Anafartalar Çarşısı’nın özelliklerini şöyle anlattı:
“Çarşımız Ankara’nın ilk çarşısı olmakla beraber başka anlamlarda da ilkleri barındırıyor. Yürüyen merdiven ilk burada, cephe asansörü kullanımı yine ilk burada, kazanlarımız var ısıtma soğutma sistemi olarak bunlar da ilk."

Anafartalar'ın açıldığı zamanlarda yoğun ilgi gördüğünü belirten Açici sözlerine şöyle devam etti: "Çarşımız ilk yapıldığı zamanlarda şimdiki gibi asansörler, merdivenler yoktu. O zamanlarda sadece çarşımızda yürüyen merdiven vardı. İnsanlar o zamanlar bu çarşıya hem alışverişe, hem de yürüyen merdiveni merak ettikleri için geliyorlardı. Özellikle çocuklarını getiren aileler vardı. Ama o zamanlar o kadar yoğunluk oldu ki burada gelenleri çarşı esnafı 20 kişilik gruplar halinde içeri alıyordu. Burası Türkiye Cumhuriyeti’nin ilklerini barındıran bir çarşıdır.”

Duvarları, sanat eserlerine ev sahipliği yapıyor

Çarşının duvarlarında; Cevdet Altuğ, Füreya Koral, Seniye Fenmen ve Attila Galatalı’nın seramik eserleri yer alıyor. Eserlerin tamamı 1963 yılına ait. Yürüyen merdivenden çıkarken ya da mağazaları gezerken duvarda bu sanat eserlerinden birini görmek mümkün. Açici, seramik sanatları hakkında ise şunları söylüyor:
“Çağdaş seramik sanatından örnekleri çarşımızda görmek mümkün. Bu sanat eserleri ilk bizde var. Bir de Fransa’da var bu eserler gibi. Bu eserleri çarşımıza girdiğiniz anda sağ sol taraflarda görebileceğiniz gibi katlarda da bulunuyor.”

Havalı ısıtma sistemi var

Günümüzde ısıtma teknolojileri genellikle sulu sistemlere yani klasik kalorifer yapısına dayanıyor. Anafartalar Çarşısı’nda ise ısıtma, 1960’lı yıllardan bu yana havalı sistemle sağlanıyor. Anafartalar, havalı ısıtma sistemiyle de bir ilki barındırıyor.

Geçmişte kimileri için “yürüyen merdivenli” kimileri içinse “döner merdivenli” çarşı olan Anafartalar Çarşı’sı, Ankara Ulus’ta hizmet vermeye devam ediyor.

Haber: Mustafa Böyük

Kamera: Rıdvan Tuncer

Kurgu: Metin Arı