İstiklal Madalyalı kahraman Vecihi Hürkuş

Türk havacılık tarihinin unutulmaz isimlerinden Vecihi Hürkuş, 6 Ocak 1896’da dünyaya geldi. Babası gümrük müfettişi Faham Bey, annesi Zeliha Hiyir Hanım’dı.

Tophane Sanat Okulundaki eğitiminin ardından Balkan Savaşı’na gönüllü olarak katıldı. I. Dünya Savaşı’na da katılan Hürkuş, uçakların teknik bakımıyla görevlendirildi.

Savaş sırasında Bağdat Cephesi’nde görev yaptı. Ardından Yeşilköy Tayyare Mektebi’ne yazılarak pilot oldu.

Düşman uçağı düşüren ilk pilot

Eğitimini tamamladıktan sonra bu kez Kafkas Cephesi’ne gönderildi. Bu savaşta bir Rus uçağını düşürdü. Böylece tarihe “Düşman uçağını düşüren ilk Türk pilot” olarak geçti. Bir uçuşu sırasında yaralanarak yere indiği sırada Ruslar tarafından esir alındı. Ancak tutsak olduğu adadan yüzerek Bakü’ye kaçmayı başardı.

Vecihi Hürkuş gönüllü olarak Kurtuluş Savaşı’na katıldı. Savaş sırasında bu kez bir Yunan uçağını düşürdü. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kendisine İstiklal Madalyası ve 3 ayrı takdirname verildi. Savaştan sonra uçak yapmaya karar vererek kolları sıvadı. Bunun için 1923’te Yunanlılardan ganimet olarak ele geçirilen motorları kullandı.

İlk Türk yapımı uçak olan “Vecihi K-VI” 28 Ocak 1925 günü gökyüzüne havalandı. Ne var ki uçuş için izin almadığı gerekçesiyle cezalandırıldı. Bu olay sonrası askeri havacılıktan ayrıldı ve sivil havacılığa yöneldi. 1930’da Kadıköy’de kiraladığı keresteci dükkanında, üç ay içinde ikinci uçağını inşa etti. Bu ilk Türk sivil uçağının adı ise Vecihi K-14’tü.

Sivil Tayyare Mektebi’ni kurdu

Vecihi Hürkuş, aynı zamanda yeni pilotlar yetiştirmeyi kendine amaç edindi. Bu amacını 1932’de Sivil Tayyare Mektebi’ni kurarak gerçekleştirdi. Türkiye’nin ilk kadın pilotu Bedriye Gökmen dahil 12 pilot bu okulda yetişti. Ancak maddi zorluklar nedeniyle bu okulu kapatmak zorunda kaldı. Vecihi Hürkuş, 1936 yılında Atatürk’ün isteğiyle Türk Hava Kurumunda eğitim vermeye başladı.

Hürkuş, ilklerle dolu yaşamına 1954 yılında bir ilki daha ekledi. İlk sivil havayolu şirketi Hürkuş Havayolları’nı kurdu. Bürokratik engeller nedeniyle şirketin ömrü uzun olmadı. Yaşamını havacılığa adayan Vecihi Hürkuş, 16 Temmuz 1969’da hayata gözlerini yumdu.

HÜRKUŞ Projesi

Türk havacılığına önemli katkılar yapan Vecihi Hürkuş, vefatının üzerinden uzun yıllar geçmesine rağmen unutulmadı. Adı, Türk havacılığıyla ilgili önemli bir projeye verilerek ölümsüzleşti. Türk Hava Kuvvetleri’nin pilot yetiştirmek için kullandığı yeni nesil temel eğitim uçaklarına “HÜRKUŞ” adı verildi.

“HÜRKUŞ Geliştirme Projesi” Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) ile Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI) arasında 2006’da imzalanan protokolle başladı. HÜRKUŞ sözleşmesi kapsamında 2 adet uçar prototip uçak ve 2 adet yapısal test uçağı geliştirildi. Bunun yanı sıra uçaklara ilişkin yer destek teçhizatı ve yedek malzeme üretimi gerçekleştirildi.

HÜRKUŞ-A gökyüzünde

Türkiye’nin ilk temel eğitim uçağı HÜRKUŞ-A ilk defa 29 Ağustos 2013’de havalandı. HÜRKUŞ-A, Avrupa Havacılık Emniyet Ajansı (EASA) ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden (SHGM) sertifika alan ilk Türk uçağı oldu.

HÜRKUŞ-B ise ilk uçuşunu 30 Ocak 2018’de başarıyla gerçekleştirdi. Uçak, HÜRKUŞ-A’ya göre daha donanımlı olarak üretildi.

Kaynak: TRT Haber