Kadrajıyla tarih yazan usta foto muhabiri Ara Güler

O, fotoğraflarıyla 68 yıl zamanı durdurdu ve 90 yaşında yaşama veda etti. Ara Güler, birbirinden renkli kareleriyle fotoğraf dünyasının duayenleri arasına girdi.

İstanbul'da 16 Ağustos 1928'de doğdu Güler. Lisede film stüdyolarında sinemacılığın her dalında çalışırken yönetmen ve oyun yazarı olma hayaliyle Muhsin Ertuğrul'un tiyatro kurslarına devam eden Ara Güler, 1950'de Yeni İstanbul gazetesinde gazeteciliğe başladı.

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu olan Güler, 1958'de Time-Life, Paris-Match ve Der Stern dergilerinin yakın doğu foto muhabirliği görevlerini üstlendi. Daha sonra, Hayat dergisinde fotoğraf bölüm şefi olarak çalışmaya başladı. 1953'te Henri Cartier Bresson ile tanışarak, Paris Magnum Ajansı'na katıldı.

[Fotoğraf: AFP]

Dünyanın en iyi 7 fotoğrafçısından biri

Ara Güler'i, İngiltere'de yayımlanan "Photography Annual Antalojisi" dünyanın en iyi 7 fotoğrafçısından biri olarak tanımladı. Aynı yıl Amerikan Dergi Fotoğrafçıları Derneği'ne tek Türk üye olarak kabul edilen Güler, 1962'de Almanya'da çok az fotoğrafçıya verilen "Master of Leica" unvanını kazandı ve İsviçre'de çıkan Kamera dergisinde kendisine özel bir sayı ayırdı.

Mariana Noris'in 1953'te ABD'de basılan "Young Turkey" adlı yapıtında fotoğrafları kullanılan Güler'in, 1967'de Japonya'da çıkan "Photography of the World" antolojisinde Richard Avedon ile birlikte bir dizi fotoğrafı yayımlandı.

Güler'in, Kanada'da 1967'de açılan "İnsanların Dünyasına Bakışlar" sergisinde, 1968'de New York Modern Sanatlar Galerisi'nde düzenlenen "Renkli Fotoğrafın On Ustası" adlı sergide; aynı yıl Almanya'da Köln'de Fotokina Fuarı'nda yapıtları sergilendi.

[Grafik: Hafize Yurt]

Picasso ile röportaj

"Turkey" adında fotoğraf albümü 1970'te Almanya'da yayımlanan Ara Güler'in, sanat ve sanat tarihi konularındaki fotoğrafları ABD'de Time-Life, Horizon ve Newsweek kitap bölümlerince ve İsviçre'de Skira Yayınevi tarafından kullanıldı.

1971'de Lord Kinross'un "Hagia-Sophia" (Ayasofya) kitabının fotoğraflarını çekti. Yine Skira yayınevince Picasso'nun 90. yaş günü için yayımlanan "Picasso Metamorphose et unite" adlı kitap için Picasso'nun foto-röportajını yaptı.

Paris Ulusal Kitaplık'ta 1972'de sergisi açılan Güler, 1975'te ABD'ye davet edildi ve birçok ünlü Amerikalının fotoğrafını çektikten sonra "Yaratıcı Amerikalılar" adlı sergisini dünyanın birçok kentinde sergiledi.

[Fotoğraf: AA (Arşiv)]

Birçok ünlü isimle röportaj yaptı

Yine aynı yıl Yavuz zırhlısının sökülmesini konu alan "Kahramanın Sonu" adlı bir belgesel film çeken Güler, 1979'da Türkiye Gazeteciler Cemiyetinin "Foto Muhabirliği" dalındaki birincilik ödülünü kazandı.

Fotoğraflarının bir kısmı, 1980'de Karacan Yayıncılığın "Fotoğraflar" adlı kitabında basıldı. 1986'da Hürriyet Vakfı'nca basılan Prof. Abdullah Kuran'ın yazdığı "Mimar Sinan" kitabını fotoğrafladı. Aynı kitap 1987'de "Institute of Turkish Studies" tarafından İngilizce olarak yayımlandı. 1989'da "Ara Güler'in Sinemacıları" kitabı basıldı.

Ara Güler, 1991'de Dışişleri Bakanlığı için Halikarnas Balıkçısı'nın (Cevat Şakir Kabaağaçlı) "The Sixth Continent" adlı kitabını fotoğrafladı.

Bu arada bütün dünyayı gezerek foto röportajlar yapan ve bunları Magnum Ajansı ile dünyaya duyuran Ara Güler, İsmet İnönü, Winston Churchill, Indira Gandi, John Berger, Bertrand Russel, Bill Brandt, Alfred Hitchcock, Ansel Adams, Imogen Cunningham, Salvador Dali, Picasso gibi birçok ünlü kişi ile röportaj yaptı ve fotoğraflarını çekti.

[Fotoğraf: AA]

"Biz fotoğrafçı değiliz, foto muhabiriyiz"

Ara Güler'in yıllarca üstünde çalıştığı Mimar Sinan yapıtlarının fotoğrafları, 1992'de Fransa'da, ABD ve İngiltere'de "Sinan, Architect of Soliman the Magnificent" adlı kitabı yayımlandı.

Aynı yıl "Living in Turkey" adlı kitabı İngiltere, ABD ve Singapur'da "Turkish Style" başlığıyla, Fransa'da "Demeures Ottomanes de Turquie" adıyla yayımlandı. 1994'te "Eski İstanbul Anıları", 1995'te "Bir Devir Böyle Geçti", "Yitirilmiş Renkler ve Yüzlerinde Yeryüzü" fotoğraf kitapları yayımlandı.

Arşivinde 2 milyonu aşkın fotoğraf bulunan Ara Güler'in ödülleri arasında Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü de yer alıyor.

Bir röportajında kendisini "Her zaman foto muhabiri ile fotoğrafçı birbirine karıştırılır. Biz fotoğrafçı değiliz, foto muhabiriyiz" şeklinde tanımlayan Ara Güler, tedavi gördüğü Florence Nightingale Hastanesinde 17 Ekim 2018'de hayatını kaybetti.