'Mobbing, ülke ekonomileri için en büyük tehlike'

Mobbing Eğitim, Yardım ve Araştırma Derneği (MEYAD) Başkanı İsmail Akgün, iş yerinde psikolojik tacizin (mobbing) ülke ekonomileri için en büyük tehlike olduğunu ifade ederek, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre mobbingin dünyada her yıl 8 milyon iş günü kaybına neden olduğunu vurguladı.

Akgün,  mobbingin, "İş yerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi ya da kişilere yönelik gerçekleştirilen, sistematik biçimde devam eden, yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan davranış" olarak tanımlandığını belirterek, söz konusu tutum ve davranışların mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar verdiğini söyledi.

Mobbingin iş yerindeki statülere göre "yukarıdan aşağı", "eşitler arasında" ve "alttan yukarı" olmak üzere temelde üç türünün bulunduğunu ifade eden Akgün, şu bilgileri verdi:

"İş yerinde astın kendisini ifade etmesini engelleme, söz hakkı vermeme, azarlama ve karalama, başarısız gösterme, özel yaşamını alaya alma veya eleştirme, tehdit, hakaret, dedikodu, iftira, diğer çalışanlardan izole etme, şikayet kanallarını sınırlama-engelleme, yok sayma, karalama-damgalama, hiç iş vermeme, aşırı iş verme, çelişkili emirler verme, dil-din- mezhep-siyasi görüş-etnik köken farklılıklarını temel alarak ötekileştirme, ayrımcılık, hatalarını sürekli yüzüne vurma, iş tanımının dışında işler verme gibi davranışlar mobbing davranışlarıdır. Bu davranışların beş aşaması vardır. Bunlar, iş yerlerinde genellikle olaylar çatışma ile başlar, sabır taşıran davranışlar, bireysel ve sağlığı tehdit, bireysel tükenme, işten-bölümden ayrılma ve hatta maalesef kişilik yapısına bağlı olarak cinnet geçirerek çevreye zarar verme veya intihara kadar giden bir süreçten söz etmekteyiz."

Olayı niteliğini "mobbingin parametreleri" belirliyor

Akgün, mobbingin ülke ekonomileri için en büyük tehlike olduğunu belirterek, şunları söyledi:

"Çalışanı, işletmeyi, aileyi olumsuz etkileyen mobbing, ülke ekonomisine de büyük zarar vermektedir. Çalışanların mesaiye devam edememeleri, hastane masrafları, işletmelerin gelir kayıpları, istihdamın daralması ülke ekonomisini çok olumsuz etkilemektedir. Mesela mobbing ABD'de yıllık 4 milyar dolar, İngiltere de 4 milyar sterlin zarara neden oluyor. ILO verilerine göre mobbing nedeniyle dünyada her yıl 8 milyon iş günü kaybı yaşanıyor. Bu kaybın ne kadarının Türkiye'de olduğunu bilmiyoruz ama yapmamız gereken daha verimli ve üretken bir ekonomi için mobbing ile mücadeleye devam etmek."

Bir olayın ya da durumun mobbing olup olmadığının bunun "parametreleri"nden anlaşıldığını dile getiren Akgün, mahkemelerde bilirkişilik yapan biri olarak da şu bilgileri verdi:

"Bu noktada başlıca şu sorulara cevap ararız, olay iş yerinde mi, başka yerde mi geçmiş? Hangi sıklıkta yapılmış? Ne zamandan beri yapılmakta? Hangi davranışlar sergilenmiş? Taraflar denk mi, ünvansal ve başkaca üstünlükleri var mı? Hangi olayla başlamış ve nasıl seyretmiş, yani aşamaları nelerdir ve hangi amaçla bu davranışlar yapılmış? Tanımda da belirttiğimiz gibi kuşkusuz tek seferlik davranışlar veya iş yeri dışında gerçekleşen olumsuz durumlar bile olsa mobbing olarak değerlendirilemez. Şu ayrıntıyı da unutmamak gerekir, tek yönlü değerlendirmeler doğru sonuca götürmez ve adil de olmaz. Yani iddia eden ve edilen hakkında detaylı bilgi sahibi olunduktan sonra karar verilebilir." AA