Nesli tehlike altındaki şah kartal ve turnaya özel takip

Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğünden edinilen bilgiye göre, Türkiye'deki kuşları tanımak ve hareketlerini takip etmek, türlerin devamlılığı bakımından önem taşıyor.

DKMP de devamlılığında sorun yaşanan türlerin takibi için çeşitli cihaz takip sistemlerini kullanıyor. Kurum, söz konusu türlerden şah kartal ve turnaların izlenmesi için halkalama ve verici takma çalışması yürütüyor.

Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından şah kartalı "hassas" olarak nitelendirilen "kırmızı" listede tutuluyor. Doğu Avrupa, Türkiye, Rusya ve Kazakistan'da üreyen bu türün Türkiye'deki popülasyonunun 50-80 çift olduğu tahmin ediliyor.

39 yuva bulundu

Göç etmeyen bir şah kartalı popülasyonuna sahip Türkiye, türün korunmasında özel bir yere sahip bulunuyor. Bu nedenle hazırlanan koruma eylem planları kapsamında türle ilgili veri toplamak üzere verici takma çalışması gerçekleştiriliyor.

Şah kartal için 2017, 2018 ve 2019 yıllarında Macaristan ile iş birliği protokolü çerçevesinde gerçekleştirilen çalışmada, Bolu, Çankırı, Çorum, Kırşehir, Aksaray, Niğde, Konya, Ankara ve Eskişehir'de uygun yerler gözlemlendi ve toplamda 39 yuva bulundu. 2018 yılında 8 şah kartala uydu vericisi takıldı.

Geçen yıl Macar uzmanlarla tekrarlanan çalışmalarda da 3 yeni şah kartal yuvası bulunurken bunlardan 1 yavruya daha verici takıldı. Ayrıca 2 yeni yuvadaki 3 bozkır kartalı yavrusuna aynı işlem uygulandı.

95 turnaya halka takıldı

Turnalara tüm dünyada yaygın olarak rastlanıyor. Türkiye'de üreyen turnaların ise yaygın turnanın bir alt türü olduğu düşünülüyor. Bu nedenle türün korunması açısından Türkiye'nin çalışmaları önem taşıyor. Türkiye'de üreyen "Anadolu dağ turnası" alt türünün 25-40 çift olduğu tahmin ediliyor.

[Fotoğraf: AA]

DKMP Genel Genel Müdürlüğü tarafından 2013 yılında hazırlanan Turna Eylem Planı kapsamında bu türün popülasyonu düzenli izleniyor.

Haziran ve temmuz aylarında gerçekleştirilen halkalama ve verici takma çalışmaları kapsamında yetkililer tarafından Bolu, Samsun, Tokat, Giresun, Sivas, Erzincan, Erzurum, Muş, Ağrı, Iğdır, Kars ve Ardahan'da 2018 yılında 12 turna halkalanırken, 5'ine verici takıldı. Geçen yıl da 20 turna halkalanırken, 2'sine verici takma işlemi uygulandı.

Plan süresince devam eden çalışmalarda halkalanan turna sayısı 95'e, verici takılanların sayısı 34'e yükseldi. Halkalama ve verici takma çalışmalarının sağlıklı bir turna popülasyonu elde edilmesi amacıyla devam ettirilmesi planlanıyor.