Topal Osman Ağa

Giresun’un Hacı Hüseyin mahallesindeki Ferudunzadeler ailesinden Topal Osman Ağa…

1883 yılında dünyaya geldi. Babası Hacı Mehmet Efendi, annesi Zeynep Hanım’dı. Zeki, akıllı ve atılgan bir kişiliğe sahip olduğu için “Ağa” lakabıyla anılıyordu.

1912 Balkan Savaşı başladığında Osman Ağa da babası gibi ticaretle uğraşıyordu. Ancak, savaşa katılmak istedi ve askerlik şubesine gitti. Babasının askerlik bedelini ödediğini duyunca da öfkelendi. Daha sonra gönüllü olarak askere yazıldı.

Çatalca’da Bulgarlara karşı savaşırken sağ dizinden yaralanarak gazi oldu. Böylece, “Ağa” lakabının yanına “Topal” da eklendi.

Rusları durdurdu, Karadeniz’i Rum çetelerinden temizledi

Yarası henüz iyileşmediği halde savaşa katıldı. 1. Dünya savaşı sırasında Giresun’dan topladığı 93 gönüllüyle birlikte cepheye gitti. Savaşta, Ruslara karşı başarılı mücadeleler verdi. Rusların Harşit Çayını geçmesini engelleyen ve Tirebolu’nun işgalini önleyen isimdi.

Takvimler 8 Mayıs 1919’u gösterirken, Yunan Kızılhaç heyetini taşıyan bir Yunan gemisi Giresun’a geldi. Bu heyet, 11 Mayıs’ta Taşkışla’ya kendi bayraklarını, bir süre sonra da Pontus bayrağını astı. 

Osman Ağa da bu duruma sessiz kalmadı ve arkadaşlarıyla birlikte işgalcilerin bayraklarını indirip, yerine Türk bayrağını astı.

Giresun’a Kaymakam oldu

Savaştan sonra memleketine döndü ve Giresun Belediye Başkanı Dizdarzade Eşref Bey’den görevi devraldı. 

Mustafa Kemal Atatürk’ün yanındaki askerlerden biri olan Kılıç Ali Bey, Osman Ağa’yı şöyle anlatıyor:

“Osman Ağa okur-yazar değildi. Milli duygularla çok mütehassıs, sureta halim ve selim görünür, fakat çok haşin bir adamdı. Hislerini hiç belli etmez, aklına her geleni yapar ve yapabilir karakterde idi. Ayağından geçirmiş olduğu bir kazadan dolayı aksar vaziyette olduğundan kendisine “Topal” lakabı verilmişti. Giresun Alayı teşkil edildiği zaman ona askeri kaymakamlık payesi verildi. Askeri üniformayı giyerek elinde baston, arkasında müfreze efradından bir iki adam olduğu halde çarşı pazar dolaşmaktan çok zevk alırdı.”

“Sen, Karadeniz köy ve şehirlerini koruyacaksın”

Mustafa Kemal Paşa, Karadeniz’de tek Türk çetesi olarak İstanbul’a rapor ettiği Osman Ağa’nın bölgenin asayişini sağlamasında, Rumlara karşı verdiği mücadeleyi çok iyi biliyordu. Samsun’a çıkışının ilk günlerinde Osman Ağa hakkında gerekli bilgileri edindi ve onu yakından tanımak istedi. 

29 Mayıs 1919 tarihi geldiğinde ise Osman Ağa, Mustafa Kemal Paşa’nın konakladığı otele gitti. Ağa, Rumların Türk ve Müslümanları nasıl öldürdüklerini anlattı. Mustafa Kemal Paşa da ona şunları dedi:

“Görüyorum ki vatansever duygular taşımaya gençliğinde başlamışsın. Senin bugünkü yolun da aynen o günkü açtığın çığırdan geçmektedir. Memleket kurtuluncaya, iç ve dış düşman kalmayıncaya kadar çalışmak zorundayız. Sen, Karadeniz köy ve şehirlerini koruyacaksın. Pontus belasının temizlenmesini tamamen senin tecrübeli ellerine bırakıyorum Osman Bey… Pontuslular, hangi usulleri kullanıyorsa siz de aynen o usulleri kullanın hiç çekinmeden.”

Osman Ağa, daha sonraki süreçte söylenenleri tek tek yerine getirdi.

Anıt mezarı Giresun Kalesi’nin en yüksek tepesinde

1921’de gönüllülerden oluşan 42. ve 47. Alayı oluşturdu. Bu gönüllüler de Koçgiri İsyanı’nın bastırılmasında görev aldı. 

Sakarya Savaşı sırasında 47. Alayı komuta eden Topal Osman Ağa, ayrıca komutan olarak Büyük Taarruz’a katıldı. Zaferden sonra da yarbay rütbesi ve İstiklal Madalyası ile onurlandırıldı. 

Topal Osman Ağa’nın mezarı Giresun Kalesi'nin en yüksek tepesinde. Naaşı bizzat Atatürk’ün verdiği talimatla buraya yaptırılan anıt mezara nakledildi.

Kurtuluş mücadelesinin kahramanlarından Osman Ağa ile ilgili Mustafa Kemal Paşa’nın Anıtkabir'deki kitabesinde şunlar yazılı…

“Hüvelbaki Giresunlu Feridun oğlu 1883 doğumlu Osman Ağa, 1912 Balkan Harbi’ne gönüllü olarak gidip Çorlu savaşında ayağından yaralanarak sakat kalmıştır. Umumi harpte Gönüllü Müfrezesi ile Harşit müdafaasında bulunmuş, Koçgiri isyanında, Pontusların imhasında, teşkil ettiği alay ile Sakarya Harbine girmiş, Yunanlıların Akdeniz’den atılmalarına kadar bütün savaşlara katılmıştır. Gösterdiği yararlıklara karşı binbaşılıktan yarbaylığa yükselmiştir. Sulhtan sonra Hicaz’a gitmek niyetine ölümü mani olduğundan kendisine bedel harp arkadaşı Kurtoğlu Hacı Hafız hacca gönderilmiştir. Hacı Osman Ağa ruhuna Fatiha, 1923."

Kaynak: TRT Haber