Türkiye su kaynaklarını korumak için hangi adımları atıyor?

Su, hayatın kaynağı ve olmazsa olmazı. Dünyanın yaklaşık dörtte üçü sularla kaplı olsa da bunun yüzde 97,5’ini okyanuslar oluşturuyor.

Geri kalan yüzde 2,5’lik tatlı su miktarı ise 8 milyarı aşan insan nüfusu ve canlı yaşamı için gerekli kısım… Tatlı suyun önemini anlatmak ve farkındalık oluşturmak için her yıl 22 Mart tarihi dünyada Su Günü olarak kutlanıyor.

Bu yıl buzullar anlatılacak

Dünya Su Günü’nün bu yılki teması, ‘Buzulların Korunması’ olarak belirlendi. Türkiye’de ve dünyada bu yıl buzulların önemi anlatılacak ve tatlı kaynağı olarak korunmasının önemine dikkat çekilecek. Tarım ve Orman Bakanlığı da dünya su gününü aynı tema ile kutluyor.

Türkiye dahil tüm dünyada 275 binden fazla buzul bulunuyor ve 700 bin kilometre karelik alanı kaplayan ve 170 bin kilometre küp buz depolayan bu alanlar, canlılar için önemli bir yaşam kaynağı. İklim değişikliği ve küresel ısınma, buzulları da tehdit ediyor. 1900 yılından bugüne kadar buzullardaki erime nedeniyle deniz seviyesinin 20 santimetre yükseldiği ifade ediliyor.

Neden Önemli?

Buzullar tatlı su döngüsü için en önemli kaynak. Dünyada 2 milyar insan, içme suyunu buzullardan sağlıyor. Tarım ve endüstri için gerekli su kaynağını buzullar oluştururken, yansıtıcısı yüzey genişliği ile dünyanın aşırı ısınmasını engelliyor.

Anadolu’daki buzullar

Türkiye’nin sahip olduğu buzullar ağırlıklı olarak Toroslar ve Doğu Karadeniz bölgesinde yoğunlaşıyor. Ağrı Dağı gibi çok bilinenler yanında, Cilo Dağı Uludoruk Buzulu, Bolkar Dağları, Kaçkar Dağları, Gavur Dağı, Giresun Dağı, Süphan Dağı, Erciyes Dağı gibi bölgelerde de buzullar mevcut.

Türkiye’nin su yatırımları

Tatlı suların korunması için Türkiye’de yapılan yatırımlar da çok önemli rakamlara ulaştı. Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalar devam ediyor. Yapılan hesaplamalara göre son 100 yılda Türkiye 5,4 trilyon lira maliyetli 17 bin 591 tesis inşa etti. Bunun 2,9 trilyon liralık bölümü, 2000’li yıllarda gerçekleştirildi.

Son 22 yılda 10 bin 657 tesis hizmete alınarak depolama hacmi 183,4 milyar metreküpe çıkarıldı. Sulanan arazi miktarı 72 milyon dekara, yıllık içme suyu miktarı ise 5,4 milyar metreküpe ulaştı.

Baraj sayısı 4 kat arttı

Türkiye’de baraj sayısı 2000’li yıllarla birlikte 4 kat artarak 276’dan, bin 59’a yükseldi. İçme suyu tesis sayısı 84’ten, 5 kat artışla 426’ya yükselirken, hidroelektrik santrali (HES) sayısı da 6 kat artarak 125’ten 757 oldu.

Taşkın koruma tesis sayısı 11 bin 54 olurken, 146 yer altı depolaması ve suni besleme tesisine kavuşuldu.

Barajlar ülkesi Türkiye

25 Temmuz 1992’de hizmete giren Atatürk Barajı’nın her yıl ülke ekonomisine 1,7 milyar dolar katkı sağladığı hesaplanıyor. 9 Eylül 1974’te hizmete giren Keban Barajı ise yapıldığı dönemde Türkiye’nin enerji ihtiyacının yüzde 31’ini tek başına karşılıyordu. Ilısu Barajı, beton yüzey ve kret uzunluğu bakımından dünyanın en büyük barajı olurken, Yusufeli Barajı sınıfında dünyanın en yüksek 5’inci barajı unvanına sahip.

Deriner Barajı sınıfında en yüksek 6’ıncı barajı olurken, Avrupa’nın en yüksek 2’inci barajı Çine Adnan Menderes, Ermenek ise sınıfında Avrupa’nın en yüksek 7’inci barajı konumunda.

Yurt dışında su çalışmaları

Türkiye, sınırlar dışında da önemli su projeleri gerçekleştiriyor. ‘Asrın Projesi’ olarak adlandırılan proje ile dünyada ilk kez askıda deniz geçişi ile KKTC’ye yılda 75 milyon metreküp su sağlandı. Afrika’da yürütülen projelerle yaklaşık 2 milyon kişiye içme ve kullanma suyu temin edildi.